ՆՐԱ ԴԵՐՆ ՈՒ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆՆ ԱՐՑԱԽՅԱՆ ՇԱՐԺՄԱՆ ՄԵՋ ՈՒՐՈՒՅՆ ՏԵՂ ՈՒՆԵՆ
Սուսաննա ԲԱԼԱՅԱՆ
Դեկտեմբերի 11-ին ՙԵվրոպա՚ հյուրանոցում կայացավ Արցախյան ազգային-ազատագրական շարժման ակնառու գործիչ, ՙՂարաբաղ՚ կոմիտեի հիմնադիր, հայտնի տնտեսագետ-քաղաքագետ Իգոր Մուրադյանի հրապարակախոսական, տնտեսագիտական, քաղաքական հոդվածների համահավաք ժողովածուի շնորհանդեսը: Շնորհանդեսին ներկա էին ԱՀ ՄԵՀԶ նախարար Լեռնիկ Հովհաննիսյանը, ՀՅԴ Արցախի ԿԿ անդամներ, Իգոր Մուրադյանի ընկերները, լրագրողներ:
Գիրքը հրատարակվել է ՙԶբոսաշրջության զարգացման գործակալություն՚ հասարակական կազմակերպության նախաձեռնությամբ ու միջոցներով, տեղեկացրեց ՀԿ հիմնադիր, ՀՅԴ Արցախի ԿԿ անդամ Սերգեյ Շահվերդյանը, շեշտելով այն փաստը, որ գիրքը հրատարակելու գաղափարը ծագել է Իգոր Մուրադյանի հուղարկավորության օրը՝ Եռաբլուրում, երբ ՙհստակ պատկերացրինք, թե ինչ ենք ունեցել և ինչ ենք կորցրել՚, և, անշուշտ, նրա հիշատակը հավերժացնելու նպատակով:
Ժողովածուի լույսընծայման աշխատանքներին, նշեց Ս. Շահվերդյանը, օժանդակել է ՙԼրագիր՚ էլեկտրոնային օրաթերթի աշխատակազմը՝ խմբագիր Հայկազն Ղահրիյանի ղեկավարությամբ: Նա խորին երախտագիտություն հայտնեց հատկապես Նաիրա Հայրումյանին` հոդվածներն ի մի բերելու, խմբագրելու համար, ինչպես նաև Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնին` ի դեմս քաղաքագետ Մանվել Սարգսյանի, հասարակական գործիչ Սարո Սարյանի: Ժողովածուում ամփոփված են Իգոր Մուրադյանի հրատարակված ու չհրատարակված հոդվածներն ու հարցազրույցները:
Միջոցառմանը ներկա էին Իգոր Մուրադյանի գաղափարական, մարտական ընկերները, ովքեր կիսվել են իրենց հիշողություններով: Նրանք առանձնացրին Ի. Մուրադյանի քաղաքական, տնտեսագիտական միտքը, ապագա զարգացումները կանխատեսելու բացառիկ ունակությունը, մարդկային հատկանիշները` ազնվությունը, հումորի զգացումը, բարությունը և այլն, որ միշտ ուղղորդել է անսահման սերն առ Արցախ:
Իգոր Մուրադյանի Գիտական ժառանգության հիմնադրամի կազմակերպիչ Ռաֆֆի Հովակիմյանն իր ելույթում նշեց նրա անգնահատելի դերն ու նշանակությունը ոչ միայն Արցախյան շարժման առաջին տարիների զարգացումների, այլև հայկական երկու պետությունների կայացման, զարգացման գործընթացների մեջ:
Իգոր Մուրադյանը սերտ կապեր է ունեցել Հադրութի և Ստեփանակերտի գործիչների հետ: Արցախի Գերագույն խորհրդի առաջին գումարման պաշտպանության հանձնաժողովի նախագահ, Արցախյան պատերազմի մասնակից Վալերի Բալայանն իր խոսքում ասաց. ՙԱնշուշտ, այն գործընթացները, որ տեղի են ունեցել Արցախյան շարժման առաջին տարիներին և տեղի են ունենում հիմա, կընթանային առանց Իգոր Մուրադյանի: Բայց այնպիսի տպավորություն էր ստեղծվել, որ, եթե Իգորը չլիներ, Շարժումն էլ չէր լինի: Այդ միտքը խոր նստած էր մեր մեջ՝ այն ժամանակ իր հետ սերտ համագործակցող մարդկանց, որովհետև իր արած գործն անչափ մեծ էր: Այնքան, որ չես կարող պատկերացնել, որ Արցախյան շարժումն ու Իգոր Մուրադյանի գործունեությունը կարող են լինել առանց մեկը մյուսի:
Բայց ամենամեծ բանը, որ նա տվել է մեզ, աշխարհում կատարվող գործընթացներին պրոֆեսիոնալ աչքով նայելն ու ճիշտ ընկալելն էր: Այն, թե ինչպես է Ղարաբաղը կապված աշխարհի հետ՚:
Արցախյան շարժման նախնական փուլում Հադրութում գործող ընդհատակյա խմբի ղեկավար Գրիշա Հայրապետյանի խոսքով՝ Իգոր Մուրադյանը ներկայացման կարիք չունի, բայց, միաժամանակ, յուրաքանչյուրը յուրովի է հիշում նրան: ՙՆա ներկայացնում էր ազգի ինտելիգենցիան` այն իմաստով, որ, իրոք, շահագրգռված էր ազգի ապագայով, կարողանում էր գնահատել տվյալ պահին ազգի շահը և գրագետ ձևով պաշտպանում այն՚,-նշեց Գ. Հայրապետյանը:
Արցախի ինքնապաշտպանական ուժերի առաջին հրամանատար Արկադի Կարապետյանի կարծիքով, ահռելի է Իգորի դերն Արցախյան շարժման մեջ:
Լևոն Հայրիյանն իրեն այն երջանիկներից է համարում, ում բախտ է վիճակվել լինել Իգոր Մուրադյանի ժամանակակիցը: ՙԻգորի գործը հնարավոր չէ չափել: Շարժման այս առաջամարտիկները մեծ գործ են կատարել, դարձել մեր հսկա երթի մի մասը: Այն երթի, որ դեպի Ազատ, Անկախ, Միացյալ Հայաստան է տանում՚,-նշեց Լևոն Հայրիյանը՝ կոչ անելով հավատարիմ մնալ այդ երթին:
Միջոցառման ներկաները կարևորել են Իգոր Մուրադյանի կյանքի և գործունեության լիակատար ուսումնասիրությունն ու հրատարակումը: Եվ կոչ արել վերաարժևորել նրա գործունեությունը: Նրանք առաջարկել են փողոցներ, դպրոցներ անվանել մեծ հայրենասերի անվամբ:
;