ՙԵՐԱԶՍ Է. ՊԱՀԵԼ ՈՒ ՊԱՀՊԱՆԵԼ ՄԵՐ ՈՒՆԵՑԱԾԸ՝ ԱՐԺԱՆԱՊԱՏՈՒՈՒԹԵԱՄԲ՚

 ՙԱ­զատ Ար­ցախ՚-ի հյու­րաս­րա­հում Բեյ­րու­թի ՙԱ­րա­րատ՚ օ­րա­թեր­թի գլ­խա­վոր խմ­բա­գիր Ա­նի Եփ­րե­մյանն է։ Սփյուռ­քա­հայ լրատ­վա­դաշ­տում հե­ղի­նա­կա­վոր այս պար­բե­րա­կանն անց­նող տա­րում բո­լո­րեց իր 82-ա­մյա­կը՝ այ­դու­հետ ևս շա­րու­նա­կե­լու է ազ­գա­յին ինք­նու­թյան ու մայ­րե­նի լեզ­վի պահ­պան­ման, հայ մշա­կույ­թի տա­րած­ման ու զար­գաց­ման ան­խոնջ մշա­կի իր ա­ռա­քե­լու­թյու­նը։ Հայ­րեն­քից հե­ռու, բայց հայ­րե­նի­քով ապ­րող օ­րա­թեր­թի է­ջե­րում միշտ ներ­կա է Ար­ցա­խը՝ որ­պես մեր հա­վա­քա­կան ու­ժի հզոր պատ­վար։Ա­նի Եփ­րե­մյա­նը գլ­խա­վոր խմ­բագ­րի աշ­խա­տան­քին զու­գա­հեռ վա­րում է ակ­տիվ հա­մայն­քա­յին կյանք՝ իբրև տե­ղի ՙՆոր սե­րունդ՚ մշա­կու­թա­յին միու­թյան ա­տե­նա­պետ։ Նա նաև ե­րեք զա­վակ­նե­րի մայր է, ե­րեք թոռ­նե­րի տա­տիկ։ Այս ա­մե­նի դաշ­նու­թյամբ են ստեղծ­վել կյան­քի իր կա­նոն­նե­րը, ո­րոնք օգ­նում են չըն­կր­կել դժ­վա­րու­թյուն­նե­րից։

-Ա­նի, տա­րե­մու­տյան մեր զրույ­ցը պետք է ծա­վալ­վի Ձեր ան­հա­տա­կա­նու­թյու­նը ներ­կա­յաց­նող՝ ե­րեք՝ գլ­խա­վոր խմ­բա­գիր, միու­թյան ա­տե­նա­պետ, ըն­տա­նի­քի մայր բա­ժա­նա­րար­նե­րի շուրջ։ Սկ­սենք ՙԱ­րա­րատ՚-ից։ Ինչ­պի­սի՞ն էր անց­նող տա­րին աշ­խար­հաս­փյուռ հա­յու­թյան շր­ջա­նում մեծ մաս­սա­յա­կա­նու­թյուն գտած պար­բե­րա­կա­նի հա­մար։
-ՙԱ­րա­րատ՚ օ­րա­թեր­թը, մին­չեւ օրս հա­ւատ­քով ու վճ­ռա­կա­մու­թեամբ կը շա­րու­նա­կէ իր ազ­գա­նուէր ա­ռա­քե­լու­թիւ­նը։ Սփիւռ­քի մէջ հայ օ­րա­թեր­թը սո­վո­րա­կան հաս­կա­ցո­ղու­թեամբ օ­րա­թերթ չէ, պար­զա­պէս լու­րե­րու ար­ձա­գան­գը հան­դի­սա­ցող։ Հայ օ­րա­թեր­թը իր էու­թեամբ ու նպա­տա­կով ա­ռա­քե­լու­թիւն է։
Անց­նե­լով եր­կար ճա­նա­պարհ` ՙԱ­րա­րատ՚ օ­րա­թեր­թը անց­նող տա­րի եւս շա­րու­նա­կեց իր դե­րը, զար­գաց­նե­լով տաս­մա­նեակ­նե­րու ըն­թաց­քին կու­տա­կուած հա­րուստ փորձն ու ա­ւան­դոյթ­նե­րը, նուի­րուած թեր­թի հիմ­նա­կան նպա­տա­կին՝ ծա­ռա­յել հա­րա­զատ ժո­ղո­վուր­դին։
Անց­նող տա­րին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ.Ա­րամ Ա. Վե­հա­փառ հռ­չա­կեց՝ ՙՀայ Մա­մու­լի՚ տա­րի, հե­տե­ւա­բար յատ­կան­շա­կան տա­րի մըն էր հայ մա­մու­լի ծա­ռա­յող­նե­րուն հա­մար։
Ա­րա­րատ իր մաս­նակ­ցու­թիւ­նը բե­րաւ Մե­ծի Տանն Կի­լի­կիոյ Կա­թո­ղի­կո­սու­թեան կազ­մա­կեր­պած ՙՀայ մա­մու­լի հա­մա­ժո­ղո­վին՚, ուր ներ­կայ էին աշ­խար­հաս­փիւռ հայ մա­մու­լի գոր­ծիչ­ներ։
Այս­տեղ կ’ու­զեմ նշել թէ ՙԱ­րա­րատ՚-ի կայ­քէ­ջը www.araraddaily.com ու­նի բազ­մա­թիւ ըն­թեր­ցող­ներ աշ­խար­հի չորս կող­մե­րէն։
Այս վեր­ջին շր­ջա­նին սա­կայն, Լի­բա­նա­նի վեր­ջին ի­րա­դար­ձու­թիւն­նե­րէն ետք, թեր­թը կը դի­մագ­րա­ւէ նիւ­թա­կան ծանր դժուա­րու­թիւն­ներ, եր­կի­րը եւ դրա­մատ­նա­յին հա­մա­կար­գը ամ­բող­ջու­թեամբ ան­շար­ժա­ցած է։ Սա­կայն շնոր­հիւ օ­րա­թեր­թի շուրջ հա­մախմ­բուած բա­րե­կամ­նե­րու եւ բա­րե­րա­նե­րու օ­ժան­դա­կու­թեան մենք կը շա­րու­նա­կենք մնալ պատ­նէ­շի վրայ։
-Բեյ­րու­թում բազ­մա­ծա­վալ ազ­գա­պահ­պան ծրագ­րեր ի­րա­կա­նաց­նող ՙՆոր սե­րունդ՚ մշա­կու­թա­յին միու­թյու­նը, բա­ցի ա­վան­դա­կան դար­ձած գե­ղար­վես­տա­կան հա­մույթ­նե­րի ու խմ­բե­րի տա­րե­կան-հաշ­վե­տու հա­մերգ­նե­րից, միշտ որևէ նո­րույթ է հա­վե­լում իր տա­րեգ­րու­թյա­նը։ Ին­չո՞վ ա­ռանձ­նա­ցավ անց­նող տա­րին։

-ՙՆոր Սե­րունդ՚ մշա­կու­թա­յին միու­թեան նպա­տա­կը բո­լոր ժա­մա­նակ­նե­րուն ե­ղած է հայ մշա­կոյ­թի մի­ջո­ցով վառ պա­հել հայ ինք­նու­թիւ­նը եւ փո­խան­ցել նո­րա­հաս սե­րունդ­նե­րուն մե­զի ա­ւան­դուած հարս­տու­թիւ­նը։ Անց­նող տա­րի, ինչ­պէս կ?ը­սէք՝ ու­նե­ցանք մեր հեր­թա­կան ե­լոյ­թը, եւ ա­նոր կող­քին մասս­նակ­ցե­ցանք լի­բա­նա­նեան բազ­մա­թիւ փա­ռա­տօ­նե­րու։ Ար­ժէ ա­ռանձ­նաց­նել մեր մաս­նակ­ցու­թիւ­նը Ն.Ս.Օ.Տ.Տ.Ա­րամ Ա. Կա­թո­ղի­կո­սի կազ­մա­կեր­պած միջ­միու­թե­նա­կան պա­րի փա­ռա­տօ­նին, որ տե­ղի ու­նե­ցաւ Կա­թո­ղի­կո­սու­թեան ա­մա­ռա­յին նս­տա­վայր՝ Պիք­ֆա­յա­յի մէջ։
-Այժմ անդ­րա­դառ­նանք ե­րեք ե­րե­խա­նե­րի մոր, հայ­կա­կան ա­վան­դա­կան ըն­տա­նի­քի տեր հրա­շա­լի հա­յու­հու Ձեր կեր­պա­րին։Եվ մայ­րա­կան, և հայ­րա­կան կող­մից սեր­վել եք ե­ղեռ­նից մա­զա­պուրծ՝ Բեյ­րու­թում ա­պաս­տա­նած հայ որ­բե­րի ստեղ­ծած ըն­տա­նիք­նե­րից։ Ի՞նչ եք ժա­ռան­գել նրան­ցից, ի՞նչ են պատ­գա­մել նրանք ի­րենց զա­վակ­նե­րին։
- ՙԻւ­րա­քան­չիւր մարդ իր ըն­տա­նի­քի հա­յե­լին է՚ խօս­քը շատ կա­րե­ւո­րու­թեամբ կ?ըն­դգ­ծեմ ու կ?ու­զեմ պար­զել, որ այ­սօր ե­թէ ես կը սի­րեմ ու նուի­րուած եմ հայ մշա­կու­թա­յին գոր­ծու­նէու­թեան, ա­պա այդ բո­լո­րին ար­մատ­նե­րը իմ մէջս խարս­խաուած են փոքր տա­րի­քէս։ Իմ հօ­րա­կան տունս մշա­կոյթ կը բու­րէր, ըն­տա­նե­կան մեր հա­ւաք­նե­րը գե­րա­զան­ցա­պէս մշա­կու­թա­յին ձեռ­նարկ­ներ էին։ Չկար Հա­յաս­տա­նէն ժա­մա­նած հայ ա­րուես­տա­գէտ­ներ ինչ­պէս Սիլ­վա Կա­պու­տի­կեան, Գէորգ Է­մին,Յով­սէփ Շա­մա­մեան, մար­զիկ կամ զբօ­սաշր­ջիկ, որ հօրս հո­գա­ծու­թեան եւ սի­րոյ ար­տա­յա­տու­թեան չար­ժա­նա­նար։ Պա­տի­ւը ու­նե­ցած ենք նաեւ ո­մանց ան­ձամբ տես­նե­լու մեր տու­նը։ Հա­ւա­քա­կան ու­րա­խու­թիւ­նը եւ հա­ւա­քա­կան յա­ջո­ղու­թիւն­նե­րը միշտ գնա­հա­տող ծնողքս ին­ծի փո­խան­ցա­ծը հա­ւա­քա­կա­նին վրայ շեշ­տը դնել եւ միայն այդ­պէս գտ­նել անձ­նա­կա­նին բա­ւա­րա­րա­րու­թիւ­նը։
Այս դա­րուս ե­րի­տա­սար­դու­թիւ­նը հա­մախ­մել եւ մշա­կու­թա­յին կամ քա­ղա­քա­կան ո­րե­ւէ գոր­ծու­նէու­թիւն ծա­ւա­լե­լը պա­տաս­խա­նա­տուու­թիւն եւ յանձ­նա­ռու­թիւն կը պա­հան­ջեն։ Ար­թուն, քն­նա­կան եւ մաս­նա­գի­տա­կան միտ­քով պատ­րաս­տուած ե­րի­տա­սարդն իր ան­դա­մակ­ցած միու­թեան կը հա­ւա­տայ ա­ռա­ւե­լա­բա?ր, երբ ան իր շուր­ջը գտ­նէ ի­րեն փո­խան­ցուած ար­ժէք­նե­րով ապ­րող ու տա­ռա­պող ան­ձեր։ Ծնողք կամ ղե­կա­վար պար­տինք ա­կան­ջա­լուր ըլ­լալ մեր նոր սե­րունդ­նե­րուն եւ վս­տա­հինք ա­նոնց ե­րազ­նե­րուն։
Այս­պէս, կը հա­ւա­տանք, որ գոր­ծի ընդ­մէ­ջէն կա­րե­լի է փո­խան­ցել լա­ւա­գոյն դաս­տիա­րա­կու­թիւ­նը։
-Ար­ցա­խը Բեյ­րու­թի ՙԱ­րա­րատ՚ օ­րա­թեր­թի սևե­ռուն հա­յաց­քի ներ­քո է,ա­մեն մի հա­ջո­ղու­թյա­նը թերթն ան­մի­ջա­պես ու­րա­խու­թյամբ է ար­ձա­գան­քում։ Ի՞նչ լու­րեր եք ակն­կա­լում Ար­ցա­խից։
-Ար­ցա­խի իւ­րա­քան­չիւր յա­ջո­ղու­թեան մա­սինՙԱ­րա­րատ՚ օ­րա­թեր­թին ար­ձա­գան­գե­լը կու գայ հաս­տա­տե­լու, որ աշ­խար­հաս­փիւռ հա­յու­թիւ­նը իր հպար­տու­թեան բա­ժա­կը կը լեց­նէ ձեր սխ­րանք­նե­րով։ Ար­ցախ­ցի ժո­ղո­վուր­դին կեան­քի բա­րօ­րու­թիւն, Ար­ցա­խի եր­կն­քին խա­ղա­ղու­թիւն, Ար­ցա­խի հո­ղին ա­ռատ բերք, ազ­գա­յին եւ մի­ջազ­գա­յին հար­թակ­նե­րու վրայ նոր ձեռք­բե­րում­ներ կը մաղ­թեմ եւ վեր­ջա­պէս Ար­ցա­խի եւ Սփիւռ­քի մի­ջեւ ա­ւե­լի սերտ ու ան?ջա­կան կա­պե­րու ամ­րապն­դում։
-Ար­ցախ­ցի­նե­րիս ե­րա­զան­քը մեր հայ­րե­նի­քից դե­պի եր­կիր մո­լո­րա­կը ձգ­վող հա­րատև խա­ղա­ղու­թյունն է։ Իսկ ի՞նչ ե­րա­զանք ու­նի Ա­նի Եփ­րե­մյա­նը։
-Մեր եր­կին­քը այ­սօր մութ է եւ հե­ռուն պղ­տոր, բայց եւ այն­պէս միշտ ալ վառ յոյ­սով եւ հա­ւատ­քով կը սպա­սենք նո­րին։ Իբ­րեւ լի­բա­նա­նա­հայ՝ շր­ջան­ցած ենք պա­տե­րազ­մա­կան դժուար ու ծանր տա­րի­ներ, իբ­րեւ հայ՝ յաղ­թա­նա­կած ու փր­կած ենք Ար­ցախ աշ­խար­հը. ե­րազս է պա­հել ու պահ­պա­նել մեր կեր­տա­ծը, ու­նե­ցա­ծը՝ ար­ժա­նա­պա­տուու­թեամբ ու պա­հու թե­լադ­րած պա­տաս­խա­նա­տուու­թեամբ։
-Շնոր­հա­կա­լու­թյուն, Ա­նի, թող նոր տա­րին ար­գա­սա­բեր լի­նի յու­րա­քան­չյու­րիս հա­մար։