Սերգեյ ՍԱՖԱՐՅԱՆ
Սվետլանա ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ
Հայաստանի առաջատար ձեռնարկությունների միությունը /ԱՏՁՄ/ վերսկսել է Արցախում ՙԱրմաթ՚ լաբորատորիաների ստեղծման աշխատանքները: Նրա առաքելությանը, ցավոք, ավելացել է ևս մեկը` լաբորատորիան Արցախյան երկրորդ պատերազմում նահատակված ՙԱրմաթ՚-ի խմբակավարի հիշատակին անվանակոչելը:
Ստեփանակերտի Խ. Աբովյանի անվան հ. 1 հիմնական դպրոցում կայացած հիշատակի արարողությունը հենց դրան էր նվիրված. ՙԱրմաթ՚ լաբորատորիան կոչվեց նրա խմբակավար Ալբերտ Ծատրյանի անունով:
Միջոցառմանը ներկա ԱՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Լուսինե Ղարախանյանն ասաց. ՙՉգիտեմ ուրախ լինենք, թե տխուր, որ մեր հերոսական կերպարները շատանում են: Այդ կերպարներից մեկն էլ Ալբերտն է, որն իր կարճ կենսագրությամբ մեր պատմության մեջ իր էջը գրեց: Ալբերտի ու նրա նմանների վարքագծով առարկայացավ իսկական հայրենասիրությունը: Նրանք մեզ մղում են իրական շրջափոխման: Այս օրով ու այս իրադարձությամբ խմորենք մեր վաղվա օրը՚:
Ալբերտն Արցախի տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կենտրոնի առաջին խմբակավարներից էր: Նա շատ թիմեր է պատրաստել, որոնք մրցույթներում առաջնակարգ տեղեր են գրավել: Ղեկավարում էր մեկ տարի առաջ հարազատ կրթօջախում բացված ՙԱրմաթ՚ լաբորատորիան և սիրով իր գիտելիքները փոխանցում այնտեղ հաճախող երեխաներին: Նրան ճանաչողներն Ալբերտի նախ և առաջ այս հատկանիշներն են ընդգծում` համեստ, կարգապահ, բարյացակամ, իր գործի նվիրյալ: Դպրոցի տնօրեն Լենա Ավանեսյանի խոսքով` նա սովորական տղա էր, ինչպես մեր բոլոր տղաները« դպրոցում աչքի չընկնող, բայց հայրենիքի վտանգի պահին` հերոսացող: Փոխտնօրեն Իրինա Մկրտչյանի համար Ալբերտը ոչ միայն աշակերտ էր, այլև` ուսուցիչ, քանի որ այն տարիներին նա էր համակարգչային գիտելիքներին նոր տիրապետող ուսուցիչներին հմտություններ սովորեցնում:
ԱՏՁՄ պատվիրակության անդամները կարևորեցին դպրոցական տարիքից սովորողների մոտ ինժեներական գիտելիքների արմատավորումը: Կազմակերպության երջանկահիշատակ ղեկավար Կարեն Վարդանյանը կանխատեսում էր, որ ժամանակակից պատերազմում կռվելու է ԱԹՍ-ների բանակը« և կոչ էր անում այդ ուղղությամբ աշխատել: 44-օրյա մեր մղած պատերազմն ապացուցեց դա:
ԱՏՁՄ գործադիր տնօրեն Րաֆֆի Քասարջյանն ասաց, որ Կ. Վարդանյանի կանխանշած ուղղությունները, ցավոք, լիարժեք չեն իրականացվել. ՙԲայց, կարծում եմ, սկսելով կրթությունից, իսկ կրթություն չի նշանակում միայն գրքեր կարդալ կամ ուսուցչի ասածները կրկնել, այլ կարողանալ ձեռքերով, ուղեղով աշխատել, կհասնենք մեր նպատակին: ՙԱրմաթ՚ լաբերը միտված են հենց այն բանին, որ այնպիսի սերունդ կրթենք, որ յուրաքանչյուրը կարողանա ամեն տեսակի մարտահրավերներ հաղթահարել: Դրա մեջ մտնում է նաև ԱԹՍ-ներին տիրապետելը, որը նաև տնտեսության զարգացման գործիք է՚:
ԱՏՁՄ ՙԱրմաթ՚ լաբորատորիաների ծրագրերի ղեկավար Սեդրակ Վարդանյանը կարծիք հայտնեց, որ տարիներ շարունակ մենք պետք է ամեն ինչ անեինք, որպեսզի այսօր հաղթանակ ունենայինք: Իսկ հաղթանակը գալիս է ոչ միայն պատերազմում, այլև գիտության մեջ, սպորտում, մշակույթում… ՙՊետք է ամեն ինչ անենք, որ մեր հերոսները լինեն ոչ թե խրամատներում, այլ լինեն ինժեներները, գիտնականները, որովհետև նրանք կարող են հազարավոր կյանքեր փրկել իրենց նորամուծություններով, գիտելիքի ուժով՚: Իսկ որ Արցախն ունի այդ ներուժը, փաստ է: Նա օրինակ բերեց փոքրիկ Ծմակահող գյուղում ծնված` ԽՍՀՄ հրթիռաշինության, մեխանիկայի և հաշվողական տեխնիկայի կարկառուն ներկայացուցիչ Անդրանիկ Իոսիֆյանին, որն առաջ է տարել գիտության այդ ճյուղերը և նաև շատ բան արել իր գյուղի համար: Արցախի հողը ծնել է բազմաթիվ գիտնականներ, որոնք իրենց ներուժը ներդրել են ընդհանուր կամ այլ երկրների հզորացմանը: Այսօր էլ կա այդ ներուժը« և սպասում ենք, որ նաև մատաղ սերնդից պիտի աճեն նման գիտնականներ ու իրենց կարողություններն ուղղեն սեփական երկրի անվտանգությանն ու հզորությանը: ՙԱրմաթ՚ լաբորատորիաները նպաստում են հենց այդպիսի սերնդի ձևավորմանը:
Ս. Վարդանյանը տեղեկացրեց, որ նախքան այս միջոցառումը եղել են Ստեփանակերտի հ. 3 դպրոցում, որտեղ ավելի լավ պայմաններ են ստեղծել այդտեղ տեղադրված ՙԱրմաթ՚-ի համար: Իսկ մոտ ապագայում դրան կից նոր լաբորատորիա կստեղծվի, որտեղ հաճախող երեխաները մինչև բանակ զորակոչվելը կտիրապետեն անվտանգությունն ապահովող ժամանակակից տեխնիկական սարքավորումներին: Ապագային միտված ևս մի քանի ծրագրեր ունեն, որոնցից է Արցախում տեխնոպարկի հիմնումը: Դա նշանակում է ստեղծել մի միջավայր, որտեղ կլինեն ՏՏ գործող ձեռնարկություններ, միջին մասնագիտական կրթական հաստատության կարգավիճակով իրական դպրոց, ստարտափ ընկերությունների համար բարենապաստ գործունեության վայր, ասել է թե` նոր աշխատատեղեր: Ծրագրերի ղեկավարը մանրամասնեց, որ հետագայում այդպիսիք կբացվեն Արցախի մյուս քաղաքներում ևս. ՙՊատերազմը մեկ անգամ ևս հաստատեց , որ մեր առաջնակարգ խնդիրը ինժեներների, գիտնականների, ծրագրավորողների մեծ բանակի ստեղծումն է, որը կխթանի ոչ միայն մեր տնտեսության զարգացման խնդիրների լուծմանը, այլև կօգնի մեր երկրի անվտանգության ապահովմանը« և կունենանք ոչ թե 20-րդ դարի, այլ ավելի առաջադեմ բանակ, քան թշնամին ունի՚:
ԱՏՁՄ վարչության անդամ, VMare ընկերության ինժեներական տնօրեն Խաչիկ Նազարյանը, որը ՙԱրմաթ՚ լաբորատորիաների հովանավորներից է, ասաց, որ հատուկ մոտեցում ունեն ՙԱրմաթ՚-ի նկատմամբ, քանի որ այսօր ինժեներական արդյունաբերության ամենակարևոր խնդիրը կադրերի հարցն է: Իսկ ինժեներական կադրերի պատրաստումն անպայման պետք է սկսել դպրոցից: Նրա համոզմամբ` բոլորը պետք է աջակցեն. ՙՍպասել, որ պետությունն իր կրթական համակարգով կհասցնի գալ մեր հետևից, իրական չէ՚:
ԱՏՁՄ պատվիրակության հաջորդ կանգառը Վաղուհաս գյուղն էր, որտեղ նախատեսված է բացել ՙԱրմաթ՚ լաբորատորիա: Իսկ Մարտունի, Խնապատ, Պատարա բնակավայրերում, որտեղ այդ լաբորատորիաները խնդիրներ ունեն, կվերագործարկվեն:
Մինչև պատերազմը Արցախում ստեղծվել էր 36 ՙԱրմաթ՚ լաբորատորիա, որից 12-ը մնացել է թշնամու վերահսկողության տակ: ԿԳՄՍ նախարարի վկայությամբ` ԱՏՁՄ աջակցությամբ ՙԱրմաթ՚ լաբորատորիաների ցանցը կընդլայնվի: