13-ԱՄՅԱ ՆՎԻՐՈՒՄ ՇՈՒՇԻԻՆ ՈՒ ՀԱՅ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻՆ
Մելանյա ՄԻԼՈՆՅԱՆ
ՙՆարեկացի՚ արվեստի միության Շուշիի մասնաճյուղը 13 տարեկան է: Քաղաքի մշակութային կյանքում իր ուրույն տեղն զբաղեցնող մշակութային օջախն իր ծննդյան հերթական տարեդարձը նշել է արվեստասեր բարեկամների մտերմիկ միջավայրում, տոնական միջոցառմամբ, որի գեղարվեստական մասն ապահովել էին կիթառահար Թաթուլ Հաջյանը, կանադաբնակ ասմունքող Անահիտ Պալյանը, Շուշիի ՙՎարանդա՚ երիտասարդական երգչախումբը` խմբավար Զաքար Քեշիշյանի ղեկավարությամբ, դաշնակահար Դավիթ Բախշիյանը և երգչուհի Անժելա Բադալյանը: Ի դեպ, միջոցառման ավարտին, տոնական տրամադրություն ապահոված արվեստագետներին կենտրոնի տնօրեն Հայկ Պապյանը խորհրդանշական նվերներ հանձնեց` Տիգրան Մեծի պատկերով խեցե կախազարդեր, որոնք պատրաստվել են իրենց բրուտանոցում:
Նախ` հակիրճ տեղեկություններ անցած ուղու մասին: ՙՆարեկացի՚ արվեստի միությունը բարեգործական հիմունքներով գործող հասարակական կազմակերպություն է, որը հիմնադրվել է ամերիկահայ բարերար Նարեկ Հարությունյանի կողմից 2000 թվականին, Երևանում: Այն կոչված է ծառայելու հայ արվեստին, մշակույթին ու հոգևոր արժեքներին և ունի առաքելություն` պահպանել մեր անցյալի մշակութային արժեքները, համախմբել արվեստագետներին, նեցուկ կանգնել առաջին քայլերն անող տաղանդավոր երիտասարդներին: 2006 թվականի սեպտեմբերից Շուշիում գործում է միության մասնաճյուղը, որի նպատակն է աջակցել պատերազմից ավերված քաղաքի մշակութային զարթոնքին, կրթական ծրագրեր իրականացնել նոր սերնդի հայեցի դաստիարակության, մշակութային և ազգային արժեքների ճանաչման ու գնահատման ուղղությամբ, ազատ ստեղծագործելու հնարավորություն ընձեռել երիտասարդներին:
Նախկին ավերակների վրա կառուցված ՙՆարեկացի՚ արվեստի միության Շուշիի կենտրոնի եռահարկ շինությունը համալրված է մշակութային, կրթական անհրաժեշտ միջավայրով` համերգասրահով, ցուցասրահով, գրադարանով, արհեստանոցներով, դասասենյակներով, վարչական գրասենյակներով, հյուրընկալության տրամադրված սենյակներով ու խոհանոցով։ Կենտրոնում գործում են զանազան խմբակներ, որոնց դասընթացներին հաճախում են տասնյակ երեխաներ։ Միությունն ապրում է եռուն մշակութային առօրյայով. պարապմունքներին զուգահեռ կազմակերպվում են տարբեր միջոցառումներ` համերգներ, ցուցահանդեսներ, հանդիպումներ հետաքրքիր մարդկանց հետ, դասախոսություններ, թեմատիկ բանավեճեր, սիմպոզիումներ, թատերական ներկայացումներ, գրքի շնորհանդեսներ, ընթերցում-քննարկումներ, հանդեսներ, ֆիլմերի ցուցադրում և այլն։ Միջոցառումները կազմակերպվում են հիմնականում միության Շուշիի կենտրոնի շենքում, սակայն նաև պարբերաբար` Ստեփանակերտում ու Արցախի այլ շրջաններում: Կենտրոնի գործունեության ընթացքում իրականացվում են բազմատեսակ ծրագրեր ինչպես կենտրոնի սաների, այնպես էլ ՀՀ-ից և արտերկրից ժամանած արվեստագետների մասնակցությամբ։ Միության հյուրընկալ դռները բաց են բոլոր նրանց համար, ովքեր իրենց ծրագրերով փորձում են կենտրոնի գործունեության մաս կազմել: 2007 թվականից սկսած կանադաբնակ Հայդուկ և Աիդա Շամլյանները, 2005 թվից Շուշիում իրենց ստեղծած ՙԱրամ Մանուկյան՚ ամառային ճամբարը տեղափոխել են ՆԱՄ Շուշիի նորաստեղծ կենտրոն, և այնուհետև ամեն ամառ, իրենց ընտանեկան և ընկերական շրջանակի նյութական աջակցությամբ, շարունակում են իրենց գործունեությունն այստեղ:
Ներկայումս Շուշիի մասնաճյուղի աշխատանքները ղեկավարում է Հայկ Պապյանը: Նրա ղեկավարության տարիներին այստեղ շատ բան է փոխվել` նոր մոտեցումներ, թարմ գաղափարներ, զանազան նախագծեր` նորովի ստեղծագործական հղացումներով: Նրա կարծիքով` 13 տարին իրենց կառույցի պատանեկությունն է խորհրդանշում, որը մանկությունից հետո ավելի լուրջ տարիք է համարվում: Պատերազմի վերքերն ապաքինող Շուշիում մշակութային զարթոնքի առումով ՆԱՄ-ի ավանդը անուրանալի է: Անցած տարիների ամենակարևոր ձեռքբերումը տնօրենը համարում է շուշեցիներին, և ոչ միայն շուշեցիներին, մշակույթի հետ շփվելու հնարավորության ընձեռումը, որը հենց այս հաստատության առաքելությունն է: Տնօրենի խոսքով` իրենց նպատակը խմբակների քանակի ավելացումը չէ, այսօր ուղղվածությունն այլ է, այն ավելի շատ մշակութային է` ամեն շաբաթ միջոցառումներ կազմակերպել և հյուրեր հրավիրել Երևանից, Արցախից` տարբեր հետաքրքիր մարդկանց, ովքեր իրենց ներդրումը կունենան կառույցի գործունեության մեջ: Քանի որ ներկայում Շուշիում գործում են մանկական տարբեր մշակութային օջախներ, իրենք խնդիր են դրել իրենց խմբակների` ազգագրական պարի, կարպետի, նկարչության, թատրոնի գործունեությունն ավելի հիմնավոր դարձնել: Այս տարվա մեծագույն ձեռքբերումներից է ՙԲրուտԱրտ՚ կավագործության 2-րդ սիմպոզիումը, որն արդեն միջազգային հարթակ դառնալու միտում ունի: Ձեռքբերում է նաև ՙՀեքիաթների տունը՚, որը բառացիորեն փլատակներից կանգնեցրին, նաև փոքր սրճարան ստեղծեցին: ՙԲրուտԱրտ՚-ին հինգ երկրներից մասնակիցների աշխատանքներն արվեստի գործեր են, որոնք այսօր էլ կարելի տեսնել միության տարածքում: Հ. Պապյանը մտադիր է ընդլայնել հաջորդ սիմպոզիումի աշխարհագրությունը, իսկ ստեղծվելիք գործերը նվիրաբերել քաղաքին` ՙբայց գաղափարային և ճիշտ ձևով կազմակերպված՚:
Մշակութային այս օջախում աշխատում է կուռ ու համերաշխ թիմ, որը տնօրենի հետ միասին ջանք ու եռանդ չի խնայում` կյանքի կոչելու նորանոր ծրագրեր, մշակույթով լցնելու շուշեցիների առօրյան: Ընթացիկ տարվա արած-թողածի ծիրում առանձնանում են Կոմիտասի և Թումանյանի 150-ամյա հոբելյանները: Մինչև տարեվերջ կունենան Թումանյանի ՙՔաջ Նազարը՚, վստահեցնում է հաստատության ղեկավարը: Առաջիկայում կյանքի կկոչեն Անդերսենի ՙԼուցկիներով աղջիկը՚, Ե. Չարենցի ՙԿապկազ թամաշան՚, նախատեսում են կենդանացնել ՙՍտվերային թատրոնը՚, մշտական կապի մեջ են Երևանի Սոս Սարգսյանի անվան Համազգային թատրոնի հետ, նաև մտադիր են 4-5 ներկայացում բեմադրել հրավիրած ռեժիսորների ուժերով, իսկ դասական համերգներն անբաժան են իրենց առօրյայից:
Շնորհավորենք պատանեկան տարիք թևակոխած ՆԱՄ Շուշիի մասնաճյուղին` մաղթելով պարմանիի եռանդ ու ավյուն, բարի ընթացք ու հաջողություններ իրենց մշակութաշահ գործունեությանը: