ԻՐԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑ` ԳԵՐԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ԵՎ ԴԱՍԱԿԱՆ
«ԱԱ»-ն արդեն տեղեկատվություն է տվել նոր ուսումնական տարվանից «Իրական դպրոց»-ի՝ Արցախ մտնելու մասին: Այն գործելու է Շուշիի տեխնոլոգիական համալսարանում՝ որպես միջին մասնագիտական կրթական ծրագիր «Համակարգերի տեսություն» մասնագիտությամբ և միտված է նոր որակի մասնագետների պատրաստմանը: Դպրոցը ՏՏ ոլորտում արագ ուսուցման բացառիկ հնարավորություն է ընձեռում: Ընդունվել կարող են 9-րդ դասարանն ավարտած աշակերտները:
Ինչպես ներկայացրեց «Իրական դպրոց» կրթամշակութային հիմնադրամի փոխտնօրեն Հասմիկ Սարգսյանը «Իրական դպրոց»-ի բաց դռների օրը, դպրոցի գլխավոր նպատակն է քառամյա /կամ խտացված՝ եռամյա/ ուսուցման ընթացքում 15-16 տարեկաններին տալ այնպիսի կրթություն, որ անմիջապես մտնեն աշխատաշուկա: Այն հիմնականում թողարկելու է տեխնոլոգիական ուղղվածության շրջանավարտներ, որոնք լինելու են լայն մտահորիզոնով մարդիկ:
Դա է հուշում նաև դպրոցի անվանումը, որը վերցված է Շուշիի ռեալական ուսումնարանի անունից և ինչ-որ չափով օգտվել են նրա կրթական մոդելից: Այս ձևաչափը ներառում է հասարակագիտական, գործնական և տեսական բաղադրիչներ:
«Իրական դպրոց»-ն ունի մի կարևոր առանձնահատկություն՝ չարտապատկերել և չկրկնօրինակել կրթական մոդելները, որոնք ադապտացված չեն մեր տարածաշրջանին, բոլորովին առնչություն չունեն մեր առօրյայի հետ և չեն լուծում մեր խնդիրները, սովորողին հնարավորություն տալ ուսումնառության ողջ ընթացքում առնչվել իրական նախագծերի հետ ու տեսնել վերջնարդյունքը, որը ծառայում է ոչ միայն իր, այլև հասարակության շահերին:
Համակարգաբաններ /Systems engineer/ թողարկող այս հաստատությունը մեծ տեղ է հատկացնում անձի համակողմանի զարգացմանը:
Մեզ համար առավել զարմանալի է «Վայելչագրություն»-ը պարտադիր առարկաների ցանկում տեսնելը: Ժամանակակից տեխնոլոգիաների դարում արդյո՞ք դա հնաոճ չի թվում, չէ՞ որ անգամ հանրակրթական դպրոցներում այսօր կարևորություն չեն տալիս աշակերտի ձեռագրին, իսկ ոմանք անգամ հետամնացություն են համարում գրիչով գրելը: Ինչպես պարզաբանեց «Իրական դպրոց» հիմնադրամի փոխտնօրենը, տեքստեր գրելը, մանավանդ՝ ձեռագիրը, նպաստում է ուղեղի աշխատանքին, բարելավում է հիշողությունը, օգնում է գտնել նոր մտքեր, գաղափարներ: Գրելու ֆիզիկական գործընթացը միայն դրական ազդեցություն ունի:
Ի դեպ, գեղեցիկ գրելու արվեստը եղել է դասական կրթության մաս: Այն անմիջապես կապված է ընթերցանության ու, հետևաբար՝ երևակայության հետ և էապես նպաստում է երեխաների զարգացմանը:
«Իրական դպրոց»-ում պարտադիր պայման է նաև ընթերցանությունը, սահմանված է նվազագույն շեմ. ուսանողը օրական պետք է 50-70 էջ գիրք ընթերցի: Իսկ որ այստեղ գրավոր խոսքն էլ դասական՝ մաշտոցյան ուղղագրությամբ է, հերթական զարմանալու առիթ է: Փոխտնօրենի պարզաբանմամբ՝ ոչ թե նպատակ ունեն, որ բոլորը լեզվաբաններ դառնան, այլ կարևորում են, որ հայ պատանին կարողանա բնագրով Խորենացի ու Նարեկացի կարդալ, ու նաև ժամանակակից գրականություն ձևավորվի գրաբարով, որովհետև կարծրացած լեզվական համակարգը միակ տարբերակն է գրի հարատևության:
Տեխնոլոգիական կրթարանում նաև ճարտասանությանն են մեծ տեղ հատկացնում: «Ցավոք, 15-16 տարեկանների մեծ մասն ունի բանավոր խոսքը կապակցված արտահայտելու խնդիր: Եվ եթե դպրոցը նպատակադրվել է առաջնահերթ պատրաստել ծրագրավորողներ, ճարտարագետներ, համակարգաբաններ, կարևոր է նաև, որ նրանք ունենան բանավոր շփման հմտություններ և կարողանան իրենց պատրաստած արտադրանքը ներկայացնել հանրությանը: Դրա համար սկսում են պարզ խնդիրների լուծումից՝ բարձրաձայն ընթերցանությունից մինչև բեմական խոսք, խոսքի մշակույթ առհասարակ՝ հռետորաբանություն»:
Կարևոր բաղադրիչ է ազգային մշակույթի՝ ազգայինի տարրը: «Իրական դպրոց»-ի նպատակը արվեստագետներ պատրաստելը չէ, բայց փորձը ցույց է տալիս, որ թե' ճարտարապետության, թե' քաղաքաշինության, թե', առհասարակ, մշակութային վերլուծություն և ժառանգություն ձևավորելու գործում կարևոր են գոնե նվազագույն ճաշակ և վերլուծելու կարողություն ունեցող մարդիկ: «Դպրոցն ունի կավագործության, նկարչության, ռիթմիկայի, երգեցողության և ազգային պարի դասընթացներ, ինչի արդյունքում նրանք կրթվում են որպես մշակութակիր քաղաքացիներ, տարբերակում են հայկականը ոչ այնքան հայկականից, և յուրաքանչյուր ուսանող ստանձնում է նաև իր գիտելիքները հարակից գյուղերում կամ թաղամասերում, հարևան դպրոցներում տարածելու առաքելություն: Ժամանակն է վերադառնալ նրան, ինչից սնվել են մեր արմատները»,-ասում է Հ. Սարգսյանը:
Առաջին ուսումնական տարվա պարտադիր բաղադրիչներից է Առողջաբանությունը: Հաշվի առնելով ներկա աշխարհաքաղաքական պայմանները, որում ապրում ենք՝ «Իրական դպրոց»-ը կարևորում է յուրաքանչյուր քաղաքացու քաղպաշտպանության և առաջին բուժօգնության գիտելիքները, և փորձում է հնարավորինս արտակարգ իրավիճակներում կոփել ուսանողի կամքն ու արագ կողմնորոշվելու ունակությունը, ունի առաջին բուժօգնության դասընթաց, որի ժամանակ շատ ռեալ պայմաններին մոտ, հնարավոր բոլոր տհաճ ելքերով, աշխատում են մանեկենների ու մարդկանց հետ, որպեսզի կարողանան իրենց ներքին վախերը հաղթահարել և արագ կողմնորոշվել:
Մեծ տեղ է տրվում նաև սովորողների մշտական մարզվածությանը, առաջնորդվում են «Եթե խաղաղություն ես ուզում, պիտի պատրաստ լինես պատերազմի» կարգախոսով: Ուսանողները երկու ամիսը մեկ կամ ամսվա ընթացքում որոշակի օրեր լինում են արշավային պայմաններում, որի ընթացքում ստանում են զենքի մուլյաժներ, դա կրելու պատասխանատվություն, ունենում են մարտական հերթապահություն, այսինքն՝ հնարավորինս նրանց կապում են իրական կյանքին և այն խնդիրներին, որով ապրում է մեր տարածաշրջանը:
«Իրական դպրոց»-ի կրթական ծրագրերի մի մասն ունի ռազմարդյունաբերական միտում, և փորձում են նաև դրանով լուծել ֆիզիկա, քիմիա, աշխարհագրություն և այլ առարկաների դասավանդումը, ձգտում են այդ առարկաների ուսուցումը համատեղել ռեալ ռազմարդյունաբերական նախագծերի հետ:
«Աշխարհի առաջատար կրթական համակարգերի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ վերջին 25-30 տարիների ընթացքում աշխարհում անդադար խաղաղության քարոզով ապրող երկրներն անցել են ազգային կրթության ձևավորմանը կամ վերաձևավորմանը, և մեզ համար նույնպես առաջնահերթություն է ձևավորել ազգային կրթական համակարգեր, որոնք ծառայում են բացառապես մեր շահերին»,- այսպես են մտածում իրական գիտելիքներ տվող, իրական քաղաքացիներ պատրաստող, իրական դպրոց ստեղծողները:
Սվետլանա ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ