ԽԱՉՔԱՐԵՐ ԵՐՈՒՍԱՂԵՄՈՒՄ` ՆՎԻՐՎԱԾ ՄԵԾ ԵՂԵՌՆԻՆ

 Ժառանգավորաց վարժարանի և Ընծայարանի տեսուչ  հայր Թեոդորոս Զաքարյանը  խաչքարերի մասին պատմեց հետևյալը. հայերը Երուսաղեմում Հայոց մեծ եղեռնի զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձան չունեին: Խաչքարերն այդ նպատակով բերվել են 2007 թվականին` մոսկվաբնակ արցախցի բարերար Արթուր Բաղրյանի կողմից, որը ներկայում հաստատվել է Իջևանում: Խաչքարերը  նրա նվիրատվությունն են:  Յոթ  վարպետների գործեր են, քարն էլ Իջևանի ֆելզիտն է: Յուրքանչյուր խաչքար ունի իր իմաստը:  Խաչքարերից վեցը  խորհրդանաշում են  Արևմտյան Հայաստանի  վիլայեթները, իսկ  մեկը` մայր Հայաստանը: 

Առաջին խաչքարը կրակի բոցի մեջ է, խորհրդանշում է հայերի ջարդը: Երկրորդում մեր  ավանդական ծաղկյալ խաչն է`  առաջին քրիստոնեական երկրի խորհրդանիշը: Երրորդ խաչքարին  պատկերված փոքր խաչերը խորհրդանշում են մեր  նահատակներին:

Չորրորդը` կենտրոնում գտնվողը,  դարձյալ մեր ավանդական ծաղկյալ խաչն է, ներկայացնում է բոլոր հայերի հայրենիքը` մայր Հայաստանը: Հայր Թեոդորոսի մեկնությամբ`  հայկական խաչքարի վրա Քրիստոս չկա, որովհետև Քրիստոսն ինքը մեզ համար խաչ է: Խաչը ոչ  միայն Քրիստոսի մահվան գործիքն է, այլ նաև հարության և նոր կյանքի արտահայտությունը, դրա համար էլ մեր խաչը բողբոջում է, ծաղկում: 

Հինգերորդը շատ յուրօրինակ խաչ է: Ներքևի զարդաքանդակն իր տեղից սահել է: Հեղինակի բնորոշմամբ` դա խորհրդային տարիներին մեր ժողովրդի հավատքի անկումն է, սակայն այն ամբողջական ընկած չէ, քանի որ հավատքը չի վերացել,  գաղտնի պահվել է տատիկների մոտ, տներում, թեկուզ` ոչ գրագետ ձևով: Հայր Թեոդորոսը պատմելիս  օրինակ բերեց իր  արցախցի տատիկին: Ասում է` շատ լավ հիշում է, թե ինչպես էր տատն ամեն առավոտ մեկ ժամ աղոթք  անում արեգակին նայելով, ինչպես էր նա երկրպագություն անում: Այսինքն` հավատքը մեր ժողովրդի մեջ մնացել է անթեղված: Խաչքարին խաչը մագաղաթի վրա է, ինչը  Աստծո խոսքը, Աստվածաշունչն է: Վերևում  Քրիստոսն է` հրեշտակների գահի վրա բազմած: Դա  էլ խորհրդանշում է նոր զարթոնքը` մեր ժողովրդի հավատքի վերականգնումը:

Վեցերորդ խաչը  Հայաստանն է` իր հարևաններով, շրջապատված  է փշերով:

Յոթերորդը նորից ծաղկած խաչ է: Կամարի վրա պատկերված խաղողը գինու` Քրիստոսի արյան խորհրդանիշն է: Նուռը եկեղեցին է` մի պատյանի մեջ հատիկները միասին, թագը` գլխին: Քրիստոսը և հավատացյալներն են: 

Հայր Թեոդորոսն ասաց, որ երբ մի օր  խաչքարերի մասին պատմում էր  ուխտավորներին, նրանցից  մեկն այդ յոթերորդի մասին  ասաց`  դա էլ մեր լուսավոր ապագան է: 

ՙԵվ իրոք, դրան հավատում ենք: Պետք է հավատանք և պետք է աղոթենք, պետք է նաև գործենք, որ Աստծո օգնությամբ  այդ ապագան մենք ունենանք: Եվ  փառք Աստծո,  արդեն այս վերջին տարիներին թե՜ հավատքի առումով, թե՜ ազգասիրության  և թե՜  այն մարդկանց կյանքի գնով, որ զոհվեցին, ու նաև հերոսների, որ ապրում են, Աստված մեզ հաղթանակներ պարգևեց՚,-ասաց նա: 

Իսկ ես ավելացրի. ՙԱրցախը նռան` թագակիր մրգի  երկիր է, որը, ինչպես ասացիք, խորհրդանշում է Քրիստոսին և ժողովրդին: Այսօր հայ  ժողովրդի հույսը, լույսը, զարթոնքը նորից Արցախից է սկսվել: Եվ այդ լուսավոր ապագան Արցախից է գալու՚:              

-Հարկավ,-պատասխանեց հայր Թեոդորոսը: - Երկու տարի առաջ, երբ  Արցախում էի, Շուշիի Ս. Հովհաննես եկեղեցու բակում  քահանան  հավաքված ժողովրդին ասաց. ՙՄենք Սուրբ երկիր` Երուսաղեմ, չգնացինք, բայց Երուսաղեմը եկավ ձեզ տեսնելու՚: Ես  ասացի. ՙԱյս հողը պակաս սուրբ չէ, քան Երուսաղեմը: Ես դա չեմ չափազանցնում, անվերջ ասում եմ: Որովհետև այս հողն էլ քրիստոնյայի արյամբ է թաթախված, նաև Քրիստոսի արյան կաթիլները կան: Եվ պետք է այն պահենք: Պահենք նորից իր օգնությամբ: Եվ վստահ եմ, որ բարեհաճ աջը վերևից կա, մնում է, որ հավատարիմ մնանք դրան և ազգովին այդ դարձը, այդ հավատքն ունենանք, ապաշխարությամբ հասնենք  և միշտ վայելենք նրա օրհնությունը: 

Սվետլանա ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ

Ստեփանակերտ-Երուսաղեմ-Ստեփանակերտ