ՃԱՆԱՊԱՐՀ ԹՐԵՅԼԸ՝ ԶԲՈՍԱՇՐՋՈՒԹՅԱՆ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՀՆԱՐԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆ ՇԱՀՈՒՄՅԱՆԻ ՇՐՋԱՆՈՒՄ
Թամար ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ
ք. Քարվաճառ
Ճանապարհ թրեյլը ոտքով ճամփորդելու համար նշագրված արահետ է Արցախում, որն անցնում է սարերի, հովիտների և գյուղերի միջով։ Նախագիծը, որը նախաձեռնվել է 2007 թվականից և Արցախում անցնում է Հադրութ քաղաքից մինչև Ստեփանակերտ, այնուհետև՝ Շահումյանի շրջան, նպատակ ունի հնարավորություն տալ զբոսաշրջիկներին ոտքով ճամփորդել Արցախում, միևնույն ժամանակ ճանապարհի բաժանումն այնպես է արված, որ ամեն գիշեր արշավորդը կարողանա հասնել մի գյուղ և այնտեղ գիշերակաց գտնի։
Արահետի երթուղին հիմնականում անցնում է եկեղեցիների ու ամրոցների մոտով։ Ըստ Ճանապարհ թրեյլ նախագծի՝ արշավորդները կարող են գյուղում մնալ որևէ ընտանիքի հետ կամ վրան խփել մոտակայքում։ Զբոսաշրջությունը խթանելու նպատակ ունեցող այս նախագծի կարևորագույն կետերն են Դադիվանք, Գանձասար եկեղեցիները, Շուշին, Հունոտի կիրճը, Սխտորաշենի ծառը, Ազոխի քարանձավն ու Գտչավանքը։
Ինչպես մեզ հետ զրույցում նշեց 2017 թվականից Ճանապարհ թրեյլի մասնակից, արշավորդ և հավելվածի ուղեցույցի հեղինակ Ջոն Բոլինջերը, Ճանապարհ թրեյլով ճամփորդողների ճշգրիտ թիվն իմանալ հնարավոր չէ, քանի որ նրանք սովորաբար որևէ տեղ չեն նշում ծրագիրն օգտագործելու մասին։
ՙՆախագծի ֆեյսբուքյան էջն ունի 500 անդամ։ Ուղարկված հարցումներից և թողած արձագանքներից տեղյակ ենք, որ արշավորդներ եկել են ավելի քանի 15 երկրներից։ Նախագիծը հատկապես հայտնի է լեհ, ռուս և իսրայելցի արշավորդների շրջանում՚,-տեղեկացրեց մեր զրուցակիցը։
Ճանապարհ թրեյլ նախագծի նպատակն է արշավորդներին տրամադրել նվազագույնը մեկ մաքուր, մատչելի ու ապահով տան կոորդինատ յուրաքանչյուր գյուղում, որտեղ նրանք կարող են գիշերել։ Ընդհանուր առմամբ, Արցախում ավելի քան 30 ընտանիք ներգրավվել է նախագծում։
Անդրադառնալով Շահումյանի շրջանի՝ ծրագրին ներգրավվածությանը` Ջոն Բոլինջերը տեղեկացրեց, որ Ճանապարհ թրեյլի կայքում շրջանից գիշերակաց ապահովող տներ են գրանցված միայն Զուար, Նոր Մանաշիդ, Քարվաճառ և Ծար համայնքներից։
ՙՇահումյանի շրջանում դեռևս կարիք կա պարզ, մաքուր ու վստահելի հյուրատների։ Շահումյանի շրջանը Ճանապարհ թրեյլի ամենահեռավոր հատվածն է՝ զարգացման ամենամեծ հնարավորություններով։ Վանքի ու Քարվաճառի մեջ գրեթե 70 կմ ճանապարհ կա, և այդ ամբողջ ճանապարհին շատ քիչ են հյուրատներն ու առհասարակ ծառայություններն արշավորդների համար։ Այդ պատճառով արշավի կազմակերպման համար սա ամենաբարդ հատվածն է։ Արշավորդներն ստիպված են իրենց հետ տանել վրանային պարագաներ ու 3-4 օրվա սնունդ՚,-նշեց ծրագրի մասնակիցն ու ընդգծեց, որ փորձում են ընտանիքներ գտնել շրջանում, որոնք պատրաստ են հյուրեր ընդունել։ ՙՄենք խորհուրդ ենք տալիս, որ նրանք կապվեն մեզ հետ, կոնտակտներ փոխանցեն, որպեսզի կարողանանք նրանց տները հասանելի դարձնել արշավորդներին։ Մենք տների մասին տեղեկությունները տեղադրում ենք մեր ֆեյսբուքյան էջում, կայքում և մեր հավելվածներում։ Մենք խորհուրդներ ունենք հյուրընկալների համար, որոնք կօգնեն հասկանալ արևմտյան հյուրերի մշակութային առանձնահատկությունները՚։
Նշենք, որ Շահումյանի շրջանում քայլարշավորդների համար նախատեսված է անցկացնել 4 օր՝ Դադիվանքից հասնելով Զուար, Զուարից Քարվաճառ, Քարվաճառից Ծար, իսկ Ծարից՝ Վարդենիս։ Ճանապարհների հիմնական ցուցիչը շրջանով հոսող Թարթառ գետն է։ Զբոսաշրջիկներին այս շրջանում գրավում են հարուստ բնությունը, Դադիվանք վանական համալիրն ու հանքային տաք ջրերի ավազանները, որոնցից ամենահայտնիները Զուար և Քարվաճառ համայնքների մոտակայքում են։
Ըստ Ջոն Բոլինջերի՝ վերջին երեք տարիների ընթացքում Ճանապարհ թրեյլ նախագծի օգտագործումը ճանապարհորդների կողմից ավելացել է ավելի քան երեք անգամ։
Հատկանշական է, որ 2020 թվականի օգոստոսին կկազմակերպվի Արցախի առաջին Ուլտրա- մարաթոնը։ ՙՍա Արցախի համար մեծ հնարավորություն է զբոսաշրջության զարգացման տեսանկյունից։ Հուսով ենք, որ տեղացիները կօգտագործեն այն և կներգրավվեն հյուրընկալման գործընթացում՚,-ամփոփեց մեր զրուցակիցը։
;