ՇԻՆԱՐԱՐ ՊԱՊԻ ԱՋԸ

 Փո­ղո­ցով երթևե­կող ավ­տո­մե­քե­նա­նե­րը դան­դա­ղեց­նում են փութ­կոտ ըն­թաց­քը՝ ան­պայ­ման հպան­ցիկ, բայց և հե­տաք­րք­րա­սեր հա­յացք նե­տե­լու լրագ­րո­ղի հետ զրու­ցող շի­նա­րա­րին` Վա­լե­րի պա­պին։ Ին­չո՞վ էր գրա­վել լրագ­րո­ղի ու­շադ­րու­թյու­նը՝ ա­մա­ռա­յին արևից շի­կա­ցած ճամ­փեզ­րին աշ­խա­տող, գրե­թե աս­ֆալ­տա­գույն դեմ­քով 67-ա­մյա շի­նա­րա­րը։ Աջ ոտքն ան­հա­ղորդ է ժրա­ջան շար­ժում­նե­րին։ Ե­զա­կի­նե­րը կն­կա­տեն, որ շի­նա­րար պա­պի հա­մար աշ­խար­հի ծան­րու­թյան կենտ­րո­նը միայն ձախ կողմ ու­նի։

Խոր­հր­դա­յին ժա­մա­նակ­նե­րում Վա­լե­րի (Գալս­տյան) պապն է­լեկտ­րիկ էր, հե­տո՝ շի­նա­րա­րու­թյան բրի­գա­դիր։ Հետ­խոր­հր­դա­յին ար­ցա­խյան ի­րա­կա­նու­թյու­նը՝ 88-ին, պա­պը դի­մա­վո­րեց Կրկ­ժա­նում՝ թուր­քե­րի հետ քա­րու­մա­հա­կով կռիվ տա­լով, ա­վե­լի ուշ նաև ինք­նա­շեն զեն­քով ու ին­քա­ձի­գով ա­զա­տա­մար­տում։ Պա­տե­րազ­մը Վա­լե­րի պա­պի հա­մար ա­վարտ­վեց Ակ­նա­յում, ո­րի ա­զա­տագր­մա­նը մաս­նակ­ցում էր ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թյան ու­ժե­րի 3-րդ գու­մար­տա­կի կազ­մում։
Այն­քան կարևոր աջն ա­կա­նի պայ­թյու­նի հետևան­քով մնաց այն­տեղ։ Մար­տա­դաշ­տում։ Չորս զա­վակ պի­տի մու­րա­զի հասց­ներ։ Ուս­տի քիչ է ա­սել՝ չհան­ձն­վեց։ Վի­րա­վոր­վե­լուց հե­տո զին­վո­րա­կան ծա­ռա­յու­թյու­նը շա­րու­նա­կեց շուրջ 10 տա­րի՝ որ­պես զո­րա­մա­սի է­լեկտ­րիկ։ Մաս­նա­գի­տա­կան աշ­խա­տան­քը շա­րու­նա­կեց նաև քա­ղա­քա­ցիա­կան կյան­քում մինչև թո­շա­կի անց­նե­լը։
-Վա­լե­րի պապ, է­լեկտ­րի­կի՞ գործն է դժ­վար, թե՞ շի­նա­րա­րի։
- Է­լեկտ­րի­կի աշ­խա­տան­քը շատ վտան­գա­վոր է։ Շի­նա­րա­րու­թյու­նը հա­մե­մա­տա­բար անվ­տանգ է, բայց, ի­հար­կե, դժ­վար։ Նաև հմ­տու­թյուն­ներ ու ո­րո­շա­կի մաս­նա­գի­տա­ցում է պա­հան­ջում, բայց մար­դու մտ­քին որ ե­ղավ՝ դժ­վար չի սո­վո­րե­լը։ Մեր կազ­մա­կեր­պու­թյու­նում և, ընդ­հան­րա­պես շի­նա­րա­րու­թյու­նում, աշ­խա­տող ըն­կեր­ներ ու­նեմ, ով­քեր նույն­պես վի­րա­վոր­վել են ա­զա­տա­մար­տում։ Թեթև աշ­խա­տանք չկա։ Աշ­խա­տա­վար­ձից գոհ եմ։ Ժա­մա­նա­կին տա­լիս են։ Ու­րիշ ին­չո՞վ կա­րող էի զբաղ­վել։ Թո­շա­կա­ռու եմ։ Հիմ­նա­կան մաս­նա­գի­տու­թյամբ չեն ըն­դու­նի աշ­խա­տան­քի։ Դե, հաս­կա­նա­լի է, ե­րի­տա­սարդ­նե­րի հերթն է։ Մինչ­դեռ շի­նա­րա­րու­թյու­նում աշ­խա­տող ձեռ­քե­րի պա­կաս միշտ լի­նում է։ Տես քա­ղա­քում քա­նի՛-քա­նի շի­նա­րա­րու­թյուն է գնում…
Ա­մա­չում եմ։ Նախ­կին ու ներ­կա բո­լոր ծու­լու­թյուն­նե­րիս հա­մար։ Շի­նա­րար Վա­լե­րի պա­պի տե­սա­կը, շարժ­մուն­քը, խոհն ու խո­կու­մը կե­նա­րար է։ Աղ­բյու­րի պես …
- Աշ­խա­տանք կամ աշ­խա­տա­վարձ չլի­նե­լու մա­սին դժ­գո­հու­թյուն­նե­րը մա­սամբ նաև չաշ­խա­տե­լու տրա­մադ­րու­թյան ար­դա­րա­ցում է,- շա­րու­նա­կում է պա­պը,- օ­րի­նակ մեր կազ­մա­կեր­պու­թյու­նում, հի­մա էլ աշ­խա­տող ձեռ­քե­րի կա­րիք է զգաց­վում։ Բայց դե մարդ կա՝ ու­զում է գնա նս­տի, պառ­կի, վեր կե­նա ու աշ­խա­տա­վարձ ստա­նա։ Այդ­պի­սի աշ­խա­տանք չկա,-հա­մոզ­ված ա­սում է պապն ու շա­րու­նա­կում,-որ­քան ողջ-ա­ռողջ եմ, այն­քան պետք է աշ­խա­տեմ ու օգ­նեմ զա­վակ­նե­րիս։ Ար­դեն 8 թոռ ու­նեմ, բա ա­մեն մե­կին ծնն­դին գո­նե 10 հա­զար չտա?մ։ Չհաշ­ված, կո­մու­նալ վճա­րում­նե­րը։ Աստ­ված պա­հի բո­լո­րին, 2-րդ կար­գի հաշ­ման­դա­մու­թյան թո­շակ են սահ­մա­նել։ Չեմ դժ­գո­հում, բայց ա­մեն դեպ­քում, պա­հանջ­վող բո­լոր ծախ­սե­րին չի բա­վա­րա­րի։ Փոր­ձում եմ որ­քան հնա­րա­վոր է նաև զա­վակ­նե­րիս ըն­տա­նիք­նե­րին օգ­նել։ Ար­դեն ա­մուս­նա­ցած թոռ ու­նեմ, շու­տով մյու­սի հերթն է։ Աշ­խա­տանքն էլ համ ա­ռող­ջու­թյուն է, համ կեն­ցա­ղա­յին խն­դիր­նե­րը լու­ծե­լու ևս մի հնա­րա­վո­րու­թյուն։ Մինչ­դեռ տա­նը նս­տե­լով ֆի­զի­կա­պես թույլ եմ զգում։ Աշ­խա­տե­լու ըն­թաց­քում նույ­նիսկ մո­ռա­նում եմ, որ մի ոտքս... Բա­ցի այդ, դուրս ենք գա­լիս, հան­դի­պում ենք, զրու­ցում, վեր­հի­շում ու պատ­մում գլ­խով ան­ցա­ծը, մի խոս­քով` օ­րը ձանձ­րա­լի չի անց­նում։ Հե­տո, վեր­ջի­վեր­ջո, չես ա­մա­չում, որ դա­տար­կա­ձեռն ես տուն դառ­նում կամ հյուր գնում։ Աշ­խա­տան­քից հե­տո, հան­գս­տյան օ­րե­րին էլ տնա­մեր­ձում բան­ջա­րա­նոց եմ մշա­կում։
- Մինչև ե՞րբ, Վա­լե­րի պապ…
-Որ­քան ողջ-ա­ռողջ եմ։ Սո­վե­տի տա­րի­նե­րին բրի­գա­դիր աշ­խա­տե­լու ժա­մա­նակ հյուս­նի, ե­ռակ­ցո­ղի և այլ ար­հեստ­ներ եմ սո­վո­րել։ Այն­պես որ, ինչ գործ էլ տան` ա­նե­լու եմ։

Հ.Գ.-Քա­ղա­քակր­թու­թյան ար­շա­լույ­սից ի վեր՝ շի­նա­րա­րը շա­րու­նա­կում է ա­րա­րել: Հատ­կա­պես՝ ան­հան­գիստ ու ե­րե­րուն ար­ժեք­նե­րի մեր ժա­մա­նակ­նե­րում, շի­նա­րար­ներն ի­րենց ան­խոնջ աշ­խա­տան­քով շա­րու­նա­կում են կյան­քի կո­չել ճար­տա­րա­պե­տա­կան մտ­քի յու­րօ­րի­նակ թռիչք­նե­րը, բնա­կա­րա­նա­մուտ տո­նե­լու բերկ­րանք պարգևել մարդ­կանց և ճա­նա­պարհ­ներ հար­թել։ Բո­լո­րի ու սե­րուն­դե­րի հա­մար։
Օ­գոս­տո­սի երկ­րորդ կի­րա­կին, ինչ­պես ԱՊՀ մի շարք եր­կր­նե­րում, այն­պես էլ Հայ­կա­կան զույգ հան­րա­պե­տու­թյուն­նե­րի տո­նա­ցույ­ցում նշ­վում է Շի­նա­րա­րի օր՝ որ­պես ժո­ղովր­դա­կան ակ­նա­ծան­քի ու ե­րախ­տի­քի տուրք աշ­խար­հի ա­մե­նաս­տեղ­ծա­րար մաս­նա­գի­տու­թյուն­նե­րից մե­կի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րին։