ԿՅԱՆՔԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿՎՈՒՄ Է....
Լուսինե ՇԱԴՅԱՆ
Ասկերանի շրջանի Աստղաշեն համայնքը, բարեբախտաբար, պատերազմից առանձնապես չի տուժել և այսօր իր հարկի տակ է առել բռնագաղթի ենթարկված 26 ընտանիք։ Համայնքում այս կամ այն պատճատով չբնակեցված կամ տիրազուրկ համարվող որոշ տներում քաղաքաշինության նախարարության կողմից հաստատված ծրագրով վերանորոգողական աշխատանքներ իրականացնելուց հետո դրանք տրամադրվել են թշնամու հսկողության տակ անցած բնակավայրերից տեղահանված բնակիչներին։
Նոր բնակավայրում հիմնավորվել փորձող ընտանիքներից է Ջիվանիից տեղահանված Սարգսյանների երիտասարդ ու բազմազավակ ընտանիքը։ Լսում եմ փոքրիկ աղջնակի աշխույժ ձայնը։ Արփին էր, ով, դժվար էր կռահել՝ մո՞ր, թե՞ ավագ քրոջ հետ ընտանի թռչուններին էր կերակրում: Երիտասարդ ու գեղեցիկ արտաքինով կինը Արփիի մայրիկն է՝ Լուսինեն։ Աղջնակը մանկապարտեզ չի գնում, որովհետև մայրիկին մենակ թողնել չի ուզում։ Ընտանիքի հայրը հովիվ է, օրերով տանը չի լինում։ Իսկ տղաները՝ Սարգիսը, Մասիսը, Մարատն ու Արթուրը, որքան որ չարաճճի են, այնքան էլ մայրիկին թև ու թիկունք են։ Լուսինեն, պարզվում է, 15 տարեկանում է ամուսնացել։ Գեղեցիկ ընտանիք է ստեղծել: ՙԱմեն ինչ այնքա՛ն լավ էր... Խաղողաքաղի էին պատրաստվում գնալ, երբ չարագուժեց պատերազմը։ Այն խարխլեց նաև մեր կյանքի բնականոն ընթացքը...՚,- ասում է Լուսինեն։ Նա չի տրտնջում, շուրթերին միայն Աստծուն փառաբանող աղոթք է. ՙՏղաներս իմ ուժն են, Արփիս՝ իմ արևը... Միայն Տիրոջ օրհնությունն եմ հայցում՚։
Պատերազմից հետո նոյեմբերի 19-ին դեպի Արցախ ուղևորված առաջին իսկ ավտոբուսում էր նաև Լուսինեն՝ 5 երեխաների հետ միասին։ Զավակներին շվաքի տակ առած այսօր նորից է բույն շինում։
300 հազարական դրամ մեկանգամյա նպաստի միջոցով երիտասարդ մայրիկը գնել է 500 հավի ճուտ, 35 բադ, 20 հավ ու 3 հնդկահավ։ Ասում է՝ ընտանի թռչուններ միշտ էլ պահել եմ, գիտեմ, որ օգուտ կունենամ։ Ընտանիքը մասամբ օգտվել է տնային առաջին անհրաժեշտության գույքի տրամադրման ծրագրից։ Անհրաժեշտ ամեն ինչ նրանք ձեռք են բերել սեփական ուժերով։ Բազմազավակ ընտանիքը լվացքի մեքենայի կարիք ունի այսօր ու սպասում է բարեգութ մարդկանց աջակցությանը։
Գյուղում հարկադրված էինք արձանագրել ցավալի փաստեր ևս։ Չգիտես ինչու, տարիներով մոռացության մատնված հյուղակներում տանտերեր են այսօր նշմարվում։ Արտերկրում բնակվելով հանդերձ, նրանք զլանում են բռնագաղթի ենթարկված հայրենակիցների նկատմամբ բարեգութ գտնվել... Բազմաթիվ միջամտություններից հետո են միայն ստիպված զիջում՝ այն էլ տնամերձ չմշակելու, կամ էլ կարճ ժամկետում տունն ազատելու հորդորներով։
Ավետիսյանների ընտանիքը Մեխակավանից է։ Տանտիրոջ հարցում նրանց բախտն էլ չի բերել։ Միայնակ տիկինը, ով երկար տարիներ ապրում է Ուկրաինայում, որոշել է, որ պետք է ամառը գյուղում անցկացնի։ Մինչ տիկնոջ ժամանումն Ավետիսյանները պետք է տունն ազատեն։ Իսկ թե այս մի քանի ամիսների ընթացքում փլվող տունն ու տնամերձն ինչ տեսք է ստացել, խորհուրդ կտայի Ավետիսյաններին հյուրընկալվել։ Լավատեսությունը, աշխատելու, մաքառելու, վերստին կառուցելու ձգտումն Ավետիսյանների մոտ ոգեշնչող է, ինչու չէ՝ նաև վարակիչ։
Մարինեն ու Սեյրանն իրենց միակ որդու՝ 11-ամյա Գեղամի համար, ինչպես իրենք են ասում՝ պատրաստ են քարից հող ստեղծել, հողից՝ հաց։ Մեխակավանում էլ նրանք հողագործությամբ էին զբաղվում և, ինչպես ասում են՝ արքայավայել կյանքով ապրում։ Այսօր էլ վստահ են, որ շուտով նորից ոտքի կկանգնեն. ՙԿյանքը շարունակվում է, որտեղ էլ որ ապրենք, պետք է կարողանանք ապագա ստեղծել՚,- ասում են զրուցակիցներս։ Մարինեն ասում է, որ որդին հարմարվել է նոր միջավայրին։ Երեխային կրկին սթրեսի ենթարկել ծնողները չեն ուզում և ապագան տեսնում են հենց Աստղաշենում։ Բարեգթություն կցուցաբերի արդյո՞ք բարեհամբույր տանտիկինը, թե ոչ... թողնենք Աստծուն։