ՔԱՇԱԹԱՂԻՑ ԾԱՌԵՐԸ` ՌԱԶՄԱՄԱՐԶԱԿԱՆ ՃԱՄԲԱՐՈՒՄ

Ար­ցա­խյան 44-օ­րյա պա­տե­րազ­մը շա­տե­րին ստի­պեց նոր աչ­քե­րով նա­յել ներ­կա­յին ու ա­պա­գա­յին։ Պա­տե­րազ­մի ա­վար­տից քիչ անց՝ 2020թ. դեկ­տեմ­բե­րի վեր­ջին Գոռ Մա­նու­կյա­նի նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ ստեղծ­վեց ՙՄիհր՚ ռազ­մա­մար­զա­կան հա­սա­րա­կա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյու­նը, ո­րը զբաղ­ված է պա­տա­նի­նե­րին, ե­րի­տա­սարդ­նե­րին մար­զե­լով։

Ճամ­բա­րի մար­զում­նե­րին մաս­նակ­ցում են նաև աղ­ջիկ­ներ, իսկ հու­նի­սի 6-ից սկ­սել է ձևա­վոր­վել աղ­ջիկ­նե­րի ջո­կա­տը։ Հու­նի­սի 6-ին հեր­թա­կան ան­գամ այ­ցե­լե­ցի ճամ­բար, ներ­կա ե­ղա պա­տա­նի­նե­րի մար­զում­նե­րին, ո­րը դաշ­տում անց­կաց­րեց հրա­հան­գիչ Սևակ Հա­րու­թյու­նյա­նը, ով Բեր­ձո­րում է 2020թ. նո­յեմ­բե­րին հան­դի­պել Գո­ռին, ծա­նո­թա­ցել, մտեր­մա­ցել են և այժմ միա­սին են աշ­խա­տում ճամ­բա­րա­կան­նե­րի հետ։ 1999-ից ան­ցել է մար­տա­կան ու­ղի, մաս­նա­կից ե­ղել 2016թ. ապ­րի­լյան կռիվ­նե­րին, Ար­ցա­խյան 44-օ­րյա պա­տե­րազ­մին և այ­սօր իր փորձն էր փո­խան­ցում պա­տա­նի­նե­րին։ Դաշ­տա­յին պայ­ման­նե­րում Սևա­կը պա­տա­նի­նե­րին սո­վո­րեց­նում է տե­ղան­քում ճիշտ կողմ­նո­րոշ­վել, ինչ­պես դուրս գալ օ­րի­նակ շր­ջա­փա­կու­մից կամ գտ­նել հա­մա­պա­տաս­խան ուղ­ղու­թյու­նը։ Այս մար­զում­նե­րին մաս­նակ­ցում էին նո­րեկ պա­տա­նի­ներ, ով­քեր պատ­րաս­տա­կա­մու­թյուն հայտ­նե­ցին նո­րից գալ։ Դժ­վար է, բայց կարևոր է մարզ­վել, մինչ բա­նակ մեկ­նե­լը։ Գ. Մա­նու­կյա­նը տե­ղե­կաց­րեց՝ ճամ­բարն այժմ մաս­նա­ճյու­ղեր ու­նի Սյու­նի­քում՝ Կա­պա­նում եւ Հար­ժի­սում։ Բաց­ման օ­րե­րին այն­տեղ էին նաև Կո­տայ­քի մար­զում գոր­ծող կենտ­րո­նա­կան ճամ­բա­րի հիմ­նա­կան խմ­բի տղա­նե­րը։ ՀՀ տար­բեր մար­զե­րի պա­տա­նի­նե­րի ծա­նո­թու­թյունն ու ըն­կե­րու­թյու­նը հա­սա­կա­կից­նե­րի հետ նույն­պես շատ կարևոր է։ Ճամ­բա­րում մար­զում­ներն ու դա­սըն­թաց­նե­րը տե­ղի են ու­նե­նում յու­րա­քան­չյուր ուր­բաթ, շա­բաթ և կի­րա­կի օ­րե­րին։ Պա­տա­նի­ներն ու հրա­հան­գիչ­նե­րը 2 գի­շեր մնում են տե­ղում։ Ար­դեն կա գե­ղե­ցիկ ա­վան­դույթ՝ յու­րա­քան­չյուր կի­րա­կի ճամ­բարն ու­նե­նում է հյու­րեր։ ՙԿի­րա­կին հո­պար­նե­րի օր է՚, -ա­սում է Գո­ռը։ Պա­տա­նի­նե­րին են այ­ցե­լում մար­տա­կան ու­ղի ան­ցած, երկ­րի հոգ­սե­րով մտա­հոգ տա­րեց­ներ։ Նրանք ծա­նո­թա­նում են ճամ­բա­րի ա­ռօ­րյա­յին, պա­տա­նի­նե­րի հետ անց­կաց­նում պա­րապ­մունք­ներ, ա­րիու­թյան դա­սեր։ Հու­նի­սի 6-ին ճամ­բա­րի հյուրն էր ՙՎա­հագն՚ ռազ­մա­հայ­րե­նա­սի­րա­կան բա­րե­գոր­ծա­կան-հա­սա­րա­կա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյան նա­խա­գահ Կա­րա­պետ Կա­րա­պե­տյա­նը՝ Մո­րուք Կա­րոն։ Կա­րո­յին ծա­նոթ եմ դեռևս Բեր­դա­ձո­րից։ 1989թգ օ­գոս­տո­սին միա­սին մեկ­նե­ցինք Բեր­դա­ձոր և Բեր­դա­ձո­րի ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թյան խոր­հր­դի /ԲԻԽ/ ռազ­մա­կան ջո­կատ­նե­րի կազ­մում մաս­նակ­ցում էինք Շու­շիի այս են­թաշր­ջա­նի պաշտ­պա­նու­թյա­նը, որ­տեղ 4 հա­յաբ­նակ գյու­ղեր՝ Մեծ Շե­նը, Հին շե­նը, Եղ­ցա­հո­ղը և Տա­սի Վերս­տը /Ծաղ­կա­ձոր/ շր­ջա­պատ­ված էին թուր­քաբ­նակ բնա­կա­վայ­րե­րով: Ար­ցա­խյան գո­յա­մար­տից հե­տո Կա­րոն զբաղ­ված է ռազ­մա­հայ­րե­նա­սի­րա­կան բա­րե­գոր­ծա­կան-հա­սա­րա­կա­կան ծրագ­րեր ի­րա­կա­նաց­նե­լով։ Ճամ­բա­րում նա ծա­նո­թա­ցավ պա­տա­նի­նե­րի մար­զում­նե­րին, պայ­ման­նե­րին։ Ե­ղավ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյուն։ Բա­ցի այդ, Կա­րոն ու­ներ այլ ա­ռա­քե­լու­թյուն ևսգ ՙԱր­ծիվ-30 Ա­րա­րատ՚ ռազ­մա­հայ­րե­նա­սի­րա­կան ՀԿ-ի նա­խա­գահ Վա­րազ­դատ Մկրտ­չյա­նի հրա­մա­նով հայ­րե­նի­քին մա­տու­ցած ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի հա­մար հրա­հան­գիչ Սևակ Ստե­փա­նի Հա­րու­թյու­նյա­նը պարգևատր­վեց պատ­վոգ­րով և մե­դա­լով։ Կգ Կա­րա­պե­տյա­նը ող­ջու­նեց ներ­կա­նե­րին, կարևո­րեց նման ճամ­բար­նե­րի դե­րը մեր ժո­ղովր­դի կյան­քում։ Շնոր­հա­կա­լու­թյուն հայտ­նե­լով պարգևատր­ման հա­մար՝ Սգ Հա­րու­թյու­նյա­նը վս­տա­հեց­րեց՝ միշտ կաշ­խա­տի պա­տա­նի­նե­րի հետ, որ­պես­զի հե­տա­գա­յում ա­վե­լի կեն­սու­նակ ու մար­տու­նակ բա­նակ ու­նե­նանք։
Պա­տա­նի­նե­րին մար­զում է նաև Ար­ցա­խյան ա­ռա­ջին, 2016-ի ապ­րի­լյան ու 2020-ի պա­տե­րազմ­նե­րի մաս­նա­կից Ա­լեք­սան Բա­յան­դու­րյա­նը, մարդ, ով Ար­ցա­խյան ա­ռա­ջին պա­տե­րազ­մի ժա­մա­նակ կորց­րել է մի ոտ­քը, սա­կայն իր մեջ մեծ ուժ է գտել, 2010 թվա­կա­նին բարձ­րա­ցել է Ա­րա­րատ լե­ռան գա­գաթ և հաղ­թա­նա­կը նվի­րել Ե­ռաբ­լու­րում նն­ջող քա­ջոր­դի­նե­րին։ Ա­լեք­սա­նը շատ է կարևո­րում, որ պա­տա­նի­նե­րը լի­նեն կամ­քով լե­ցուն, հաս­նեն ի­րենց նպա­տակ­նե­րին՝ հաղ­թա­հա­րե­լով հնա­րա­վոր բո­լոր խո­չըն­դոտ­նե­րը։
Օր­վա ըն­թաց­քում ճամ­բա­րի տա­րած­քում կա­յա­ցավ նաև ծա­ռա­տունկ։ Ճամ­բա­րա­կան­նե­րը 30-ից ա­վե­լի մատ­ղաշ ՙՊավ­լի­նա՚ տե­սա­կի ծա­ռեր տն­կե­ցին։ Ծա­ռե­րը բեր­վել են Քա­շա­թա­ղի շր­ջա­նի Սա­րա­տակ գյու­ղից, ծա­ռա­տե­սակ­նե­րը մշա­կում էր Հրայր Վա­նե­սյա­նը, ով մեծ սի­րով ճամ­բա­րա­կան­նե­րին է հատ­կաց­րել տն­կի­նե­րը: