ԿԱ­ՐԵ­ՎՈ­ՐԸ՝ ՉԿՈՐՑ­ՆԵՆՔ ԱՐ­ՑԱԽ­ՑՈՒ ՏԵ­ՍԱ­ԿԸ

Պա­տե­րազ­մը չի վեր­ջա­ցել, այն շա­րու­նա­կում է ապ­րել յու­րա­քան­չյու­րի մեջ, ով նրա մաս­նա­կիցն է ե­ղել, ով շա­րու­նա­կում է իր ստեղ­ծա­գործ ներ­կա­յու­թյամբ տեր մնալ մեր բզկտ­ված երկ­րին։

Պա­տե­րազ­մի օ­րե­րին անգ­նա­հա­տե­լի, մեծ դե­րա­կա­տա­րու­թյուն է ու­նե­ցել ԱՀ ՆԳՆ ար­տա­կարգ ի­րա­վի­ճակ­նե­րի պե­տա­կան ծա­ռա­յու­թյու­նը։ Այ­սօր էլ փր­կա­րար­նե­րը նույն ո­գով շա­րու­նա­կում են ի­րենց աշ­խա­տան­քը. պա­հանջ­նե­րը չեն փոխ­վել, նվի­րու­մը՝ նույն­պես։
ԱՀ ՆԳՆ ԱԻՊԾ Մար­տու­նու ՇԱԻԲ ՀՓՄ պետ Վահ­րամ Սա­ղյա­նի հետ մեր զրույցն այս հար­ցե­րի շուրջ է։ Նա պատ­մում է պա­տե­րազ­մա­կան ի­րա­վի­ճա­կում և հե­տո իր ծա­ռա­յա­կից­նե­րի գոր­ծու­նեու­թյան մա­սին։
Պա­տե­րազ­մի հենց ա­ռա­ջին րո­պե­նե­րին անձ­նա­կազ­մը ՙտագ­նապ՚ ազ­դան­շա­նով հա­վաք­վել է մշ­տա­կան տե­ղա­կայ­ման վայ­րում, և հեր­թա­պահ խումբն ան­մի­ջա­պես ներ­կա­յա­ցել է դեպ­քի վայր։ Պա­տե­րազմն ու պա­տաս­խան կռիվն ԱԻ-ի տղա­նե­րի հա­մար սկս­վել է այդ պա­հից։ ՙՄիան­գա­մից ան­ցել ենք խն­դիր­նե­րի կա­տար­մանն՝ ըստ ի­րա­վի­ճա­կի։ Ռմ­բա­կո­ծու­թյու՞ն է, պի­տի տա­րած­քում շր­ջեի՞նք՝ շր­ջել ենք, ստու­գել ենք նկուղ­նե­րը, տնե­րի ներ­սը, որ տես­նենք՝ վնաս­ներ կամ տու­ժած քա­ղա­քա­ցի­ներ կա՞ն՚,- ոչ հե­ռու ան­ցյալն է վեր­հի­շում Վահ­րա­մը։
Նկուղ­նե­րում գտն­վող մարդ­կանց են օգ­նել, հի­վան­դա­նո­ցում հեր­թա­պա­հու­թյուն տա­րել, ե­ղել՝ որ­պես օգ­նող ուժ և պաշտ­պան։ Այս պա­տե­րազմն ան­նա­խա­դեպ էր իր դա­ժա­նու­թյամբ։ Սկզ­բում ոչ ոք չէր պատ­կե­րաց­նում, թե դեռ ինչ­պի­սի դա­ժա­նու­թյուն­նե­րի ու ծան­րու­թյան պի­տի ա­կա­նա­տես լի­նեն. զո­հեր, վի­րա­վոր­ներ...
Փր­կա­րար­ներն ա­մե­նուր էին՝ թի­կուն­քում և ա­ռաջ­նագ­ծում, ողջ եր­կիրն էր ա­ռաջ­նա­գիծ։
Ձեռ­նարկ­վող քայ­լերն ու գոր­ծո­ղու­թյուն­ներն ըստ ի­րա­վի­ճա­կի էին. ՙՄենք ե­ղել ենք և՜ շրջ­կենտ­րո­նում, և՜ շր­ջա­նի տա­րած­քում, և՜ հան­րա­պե­տու­թյան այլ բնա­կա­վայ­րե­րում։ Որ­տեղ մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­ներ էին ըն­թա­նում՝ ի­րա­կա­նաց­նում էինք սա­նի­տա­րա­կան աշ­խա­տանք­ներ, տար­հա­նում վի­րա­վոր­նե­րին, ա­ճյուն­ներ՝ փոխ­հա­մա­գոր­ծակ­ցե­լով ՊԲ-ի, բուժ­ծա­ռա­յու­թյան, ոս­տի­կա­նու­թյան, տե­ղա­կան ինք­նա­կա­ռա­վար­ման և այլ մար­մին­նե­րի հետ։ Ա­նընդ­հատ կա­պի մեջ էինք է­լեկտ­րա­ցան­ցի, կա­պի, ՙՎա­րան­դա­շին՚-ի, գա­զա­մա­տա­կա­րար­ման պա­տաս­խա­նա­տու­նե­րի և աշ­խա­տող­նե­րի հետ։ Նաև հրե­տա­կոծ­ված և ռմ­բա­կոծ­ված տա­րածք­նե­րի` զենք-զի­նամ­թեր­քից մաքր­ման աշ­խա­տանք­ներ էինք ի­րա­կա­նաց­նում, դրանք հա­վա­քում, տե­ղա­փո­խում, ճա­նա­պարհ­նե­րը մաք­րում, որ­պես­զի բնա­կիչ­ներն անզ­գու­շու­թյան հետևան­քով չվ­նաս­վեն՚,- պատ­մում է զրու­ցա­կիցս։
ԱԻ ծա­ռա­յա­կից­նե­րը նաև ի­րա­զեկ­ման աշ­խա­տանք­ներ էին կա­տա­րում բնակ­չու­թյան շր­ջա­նում։ Ողջ անձ­նա­կազ­մը մեկ մար­դու պես ներգ­րավ­ված էր, գոր­ծո­ղու­թյուն­ներն ի­րա­կա­նաց­նում էին ըստ ի­րա­վի­ճա­կի։
Մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­ներն ար­դեն մեկ տա­րուց ա­վե­լի է, ինչ ա­վարտ­վել են, սա­կայն ԱԻ-ի տղա­նե­րը նույն ձևով շա­րու­նա­կում են ի­րենց պարտ­քը կա­տա­րել։ ՙՄինչև հի­մա էլ շա­րու­նա­կում ենք մաս­նակ­ցու­թյուն ու­նե­նալ գրա­վյալ տա­րածք­նե­րում ի­րա­կա­նաց­վող ո­րո­նո­ղա­կան աշ­խա­տանք­նե­րին։ Սա ա­նա­սե­լի, ծանր ու ցա­վոտ գոր­ծըն­թաց է, ին­չը զու­գա­հեռ­վում է վտանգ­նե­րով։ Ե՜վ պա­տե­րազ­մի օ­րե­րին, և՜ հի­մա պա­հեր են ե­ղել, որ տե­սա­րան­նե­րից ու ի­րա­վի­ճակ­նե­րից բթա­նում էինք, բայց մեր ա­նե­լի­քի կարևո­րու­թյու­նը գի­տակ­ցե­լով՝ նո­րից անց­նում էինք գոր­ծի՚։
Հրե­տա­կո­ծու­թյունն ա­մե­նուր էր, հնա­րա­վոր չէր են­թադ­րել, թե հա­ջորդ մետ­րի վրա ինչ կա­րող է կա­տար­վել։ Տղա­ներն աշ­խա­տում էին հնա­րա­վոր բո­լոր մի­ջոց­նե­րի ներ­դր­մամբ։ Ո­չինչ չի փոխ­վել։ Այ­սօր նրանք մաս­նակ­ցում են հր­դե­հա­շիջ­ման, զենք-զի­նամ­թեր­քի հայտ­նա­բեր­ման և ոչն­չաց­ման, փր­կա­րա­րա­կան, ո­րո­նո­ղա­կան աշ­խա­տանք­նե­րին։ Կա­սե­տա­յին, հր­թի­ռա­կա­սե­տա­յին ռում­բեր, ՙԳրադ՚ կա­յան­քի հր­թիռ­ներ, պայ­թու­ցիչ­ներ, փամ­փուշտ­ներ, տաս­նյակ զի­նա­տե­սակ­նե­րի ու զեն­քե­րի հա­զա­րա­վոր միա­վոր­ներ են ոչն­չաց­վել։
ՙԿոչս է մեր բնա­կիչ­նե­րին՝ ան­ծա­նոթ ու կաս­կա­ծե­լի նյու­թե­րի ու ա­ռար­կա­նե­րի, զենք-զի­նամ­թեր­քի հայտ­նա­բեր­ման դեպ­քում ան­մի­ջա­պես տե­ղյակ պա­հել մեզ։ Հր­դե­հավ­տանգ ի­րա­վի­ճակ չս­տեղ­ծեք, զգույշ ե­ղեք, քա­նի որ բա­վա­կա­նին մեծ թվով վնաս­ված տներ ա­ռայժմ վե­րա­կան­գն­ված չեն, ո­րոնք կա­րող են պա­տա­հար­նե­րի պատ­ճառ դառ­նալ՚,- ա­սում է Վ.Սա­ղյա­նը։
Ծա­ռա­յու­թյունն անհ­րա­ժեշտ մաս­նա­գետ­նե­րով հա­մալր­ված է, շեն­քա­յին պայ­ման­նե­րը, նյու­թա­կան բա­զան բա­վա­կա­նին բա­րե­լավ­վել են, վե­րա­զին­ման գոր­ծըն­թա­ցը շա­րու­նակ­վում է, նոր հր­շեջ մե­քե­նա է տրա­մադր­վել։
ՙՀի­մա ա­վե­լի ցա­վոտ է, երբ վե­րապ­րում ենք կա­տար­վա­ծը։ Շատ կարևոր է, որ ա­մուր մնանք, չկորց­նենք մեր տե­սա­կը՝ ար­ցախ­ցու տե­սա­կը՚,- սա էր իմ զրու­ցակ­ցի հու­զա­խա­ռը վեր­ջա­բա­նը։