ԱԼՊԻՆԻՍՏԱԿԱՆ ԱՆԿՅՈՒՆ, կամ՝ «ԴԵՊԻ ՔԻՐՍ»
Արծրուն Արշակյանը, ով Արցախ էր եկել 2020թ. ամռանը՝ մինչ 44-օրյա պատերազմը, որպես ուսուցիչ՝ «Դասավանդի՛ր, Հայաստան» ծրագրի շրջանակներում, աշխատում էր Շուշիի շրջանի Մեծ շեն գյուղի դպրոցում։ Պատերազմի ժամանակ Մեծ շենի բնակիչները ժամանակավորապես թողեցին գյուղը, իսկ զինադադարից հետո մեծշենցի երեխաները չվերադարձան, և Արծրունը ստիպված էր տեղափոխվել մեկ այլ համայնք՝ Պատարա։ Այնուհետև եկավ Ստեփանակերտ ու սկսեց աշխատել մայրաքաղաքի հ. 3 դպրոցում՝ որպես ֆիզկուլտուրայի ուսուցիչ, միաժամանակ Պատարա գյուղում՝ «Արմաթի» խմբակավար։
«Դասավանդի՛ր, Հայաստան»-ի բոլոր ուսուցիչ-առաջնորդները նաև ինչ-որ ծրագրեր են իրականացնում իրենց համայնքներում։
Արծրուն Արշակյանի ծրագիրը «Դեպի Քիրս» ալպինիստական անկյունն է։ «Ստեփանակերտի հ. 3 դպրոցի մարզադահլիճում ժայռամագլցման պատով ալպինիստական անկյուն ենք ստեղծել՝ ոչ թե իսկական, այլ արհեստական քարերից,-պատմում է Արծրունը։-Գործին աջակցել է AWESOME ARTSAKH հիմնադրամը։ Երկու ամիսը մեկ հիմնադրամը մոտ 1000 ԱՄՆ դոլար աջակցություն է ցուցաբերում Արցախում իրականացվող ինչ-որ մի հետաքրքիր ծրագրի։ Անցյալ տարի դեկտեմբերին հաղթեց մեր ալպինիստական ծրագիրը։ Տրամադրված միջոցներով էլ կառուցեցինք «Դեպի Քիրս» ալպինիստական անկյունը»։
Ըստ Ա. Արշակյանի՝ այս ծրագիրն իր մեջ ներառում է ամենամսյա արշավներ ու դասընթացներ։ Առաջին արշավը, որի խմբում ընդգրկված էին հ. 3 դպրոցի և Պատարա գյուղի դպրոցականներ, դեպի Պատարայի մոտ գտնվող Արծվաքար կոչվող սարն էր։ Անբարենպաստ եղանակի պատճառով երկու ամիս դադարել էին արշավները, ներկայում կրկին վերսկսվել են։ Մայիսյան Եռատոնի նախօրյակին կազմակերպված արշավը դեպի Կաչաղակաբերդ էր։ Այս ծրագրի շնորհիվ, ինչպես ղեկավարն է փաստում, կզարգանա սերը դեպի լեռնագնացությունը, էքստրեմալ տուրիզմը։
«Մեր նպատակն է արցախցի երեխաների մոտ սեր առաջացնել իրենց շրջակա միջավայրի նկատմամբ, սիրել տալ բնությունը, հայրենիքը՝ լեռնագնացության, ագրոտուրիզմի գործնական դասերի և տեսական դասընթացների միջոցով։ Այդպես կարելի է հարստացնել նաև գիտելիքները՝ առաջին բուժօգնության, աշխարհագրության մասին»,-պատմում է Ա. Արշակյանը։
Այն հարցին, թե արդյո՞ք երեխաների համար դժվար չէր Կաչաղակաբերդ բարձրանալը, Արծրունն ասաց. «Ես բավականին փորձ ունեմ լեռնագնացության բնագավառում, երկար ժամանակ աշխատել եմ որպես լեռնային ուղեկցորդ ու 10 տարուց ավելի արշավային փորձ ունեմ… Կաչաղակաբերդն էլ ինձ համար անծանոթ լեռ չէ. մինչ այդ մի քանի անգամ արդեն բարձրացել էի։ Քանի որ ճանապարհը շատ երկար է՝ մոտ 20 կիլոմետր քայլում ենք ոտքով, ու տեղանքն էլ բարձր է, ուստի արշավի համար ընտրեցինք նրանց, ովքեր ի վիճակի կլինեն հաղթահարել ճանապարհը։ Ինձնից բացի, կար մեկ ուղեկցորդ ևս՝ ես գնում էի առջևից, իսկ նա խմբի վերջից, որպեսզի ճանապարհը շփոթողներ չլինեն։ Անշուշտ, դժվարանցանելի տեղերում երեխաները մեկը մյուսին օգնում էին»։
Ա. Արշակյանի համոզմամբ՝ Կաչաղակաբերդի տարածքում թունավոր օձեր չկան, երբեմն կարելի է միայն լորտուների հանդիպել։ Ժամանակի առումով՝ մոտ 12 ժամ ոտքով քայլում են։ Արշավախումբը մեքենայով գնացել է մինչև Քոլատակ գյուղի ներքևի մասը, այնտեղից արդեն՝ ոտքով։ Ընտրել են ամենահարմար և Կաչաղակաբերդին մոտ ճանապարհը, քանի որ երեխաների մեծ մասն արշավային փորձ չուներ։
Ալպինիստական անկյուն կամ «Դեպի Քիրս» ծրագիրը մեկ այլ նպատակ էլ է հետապնդում՝ վերադարձնել արցախցի երեխաների մոտ հույսն ու ցանկությունը՝ ուժեղ, կիրթ ու պատրաստված լինելու, դեպի Քիրս և Արցախի այլ լեռներ արշավելու համար։
«Ցավոք, հայտնի պատճառներով Արցախում լեռնագնացության և տուրիզմի համար շատ քիչ տեսարժան վայրեր են մնացել։ Առաջիկայում արշավ ենք նախատեսում դեպի Կոշիկ անապատ, նախատեսում ենք նաև բարձրանալ «Մեյդան» կոչվող բարձունքը։ Կան նախատեսված փոքր արշավային ուղիներ՝ Պատարա գյուղի մոտակա ջրվեժը, տարածքում առկա եկեղեցիները, որոնք 13-14-րդ դարերից են։ Համոզված եմ՝ սեր առաջացնելով հայրենի բնաշխարհի նկատմամբ, կոփելով ու զարգացնելով արցախցի պատանիների ֆիզիկական տվյալները՝ մի պայծառ օր կկարողանանք նվաճել Քիրսի գագաթը…»,- զրույցը եզրափակեց Արծրուն Արշակյանը։
Լաուրա ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ