ԹՈՂ ԽԱՉԻ ԶՈՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՊԱՀԱՊԱՆ ԼԻՆԻ ԲՈԼՈՐԻՍ
Զոհրաբ ԸՌՔՈՅԱՆ
Սեպտեմբերի 13-ին Հայ Առաքելական եկեղեցին նշեց Խաչվերացի տոնը։ Գործող եկեղեցիներում, նաև Բերձորի Սուրբ Համբարձման եկեղեցում, մատուցվեց տոնական Սուրբ պատարագ։
Առավոտյան հնչեցին եկեղեցու զանգերը, և հոգևոր երգչախմբի ուղեկցությամբ Քաշաթաղի հոգևոր հովիվ Տեր Բենիամին քահանա Ծատուրյանը Տերունական աղոթքով սկսեց Սուրբ պատարագը, որին ներկա էին շրջվարչակազմի ղեկավարի պաշտոնակատար Մուշեղ Ալավերդյանը, Բերձորի քաղաքապետ Նարեկ Ալեքսանյանը, Ստեփանակերտից ուխտավորներ, ՙԱշխարհի հայեր՚ գիտապատմամշակութային բարեգործական հասարակական կազմակերպության անդամներ՝ նախագահ Անահիտ Դանիելյանի ղեկավարությամբ, բերձորցիներ, հյուրեր։ Հաշվի էր առնվել համավարակի կանխարգելումը։ Ավարտելով Սուրբ պատարագի մատուցումը՝ Տեր Բենիամինը ներկայացրեց Խաչվերացի խորհուրդը։ Խաչվերացը ՀԱԵ հինգ տաղավար տոներից վերջինն է։ Այն շարժական է և ընկնում է սեպտեմբերի 11-17-ն ընկած ժամանակահատվածում հանդիպող կիրակի։ Սուրբ Խաչը տոնվում է պարսկական գերությունից Հիսուսի Խաչափայտի` Երուսաղեմ վերադարձի և Գողգոթայում կանգնեցման (վերացման) առթիվ։ Սուրբ Խաչի գյուտից հետո Հեղինե թագուհին, սուրբ Կոստանդիանոս կայսեր հրամանով, Գողգոթայի վրա կառուցեց ՙՍուրբ Հարության՚ տաճարը և այնտեղ կանգնեցրեց Տիրոջ Խաչափայտը։ Պարսկաստանի Խոսրով Ամբարիշտ թագավորը 610 թվականին, մեծ զորք տալով իր Խոռեմ զորավարին, ուղարկեց հունաց աշխարհ, և վերջինս 614 թվականին, տասնինն օր շարունակ պաշարելով Երուսաղեմ քաղաքը և փորելով քաղաքի հիմքերը, այն գրավեց։ Կոտորվեց 57 000 և գերի վերցվեց 35 000 մարդ, նաև՝ Զաքարիա հայրապետը։ Պարսիկները Սուրբ Հարության տաճարից բռնագրավեցին Աստվածընկալ Սուրբ Խաչը և տաճարի ոսկյա ու արծաթյա սպասքը և տարան Պարսկաստան։ Խոսրով թագավորը դիմավորում է Տերունական Խաչը։ Պարսից թագավորը մեծ պատվով պահեց այն իր գանձարանում և Խաչի առջև անշեջ կանթեղ էր մշտապես պահում։ Հետագայում Հերակլը հաղթում է ճակատամարտերից մեկում, և Խոսրովը սպանվում է, իսկ Սուրբ Խաչը Պարսկաստանից հանդիսավոր թափորով փոխադրվում է Հայոց Կարին քաղաք, ապա՝ Կոստանդնուպոլիս, հետո՝ Երուսաղեմ։ Գերեդարձության ճանապարհին Խաչը գրեթե ամեն տեղ բարձրացվում է և ամենուր ցնծություն առաջացնում, որը կարծես վերապրումն էր Քրիստոսի հարության։ Այդ դեպքերն էլ պատճառ դարձան ՙԽաչվերացի՚ տոնի հաստատման համար։ Կայսրին ռազմական օժանդակություն է ցույց տվել նաև հունական մասի հայոց զորքը՝ Մժեժ Գնունու գլխավորությամբ։ Կարնո լեռների ստորոտներից մեկում Խաչը ցած է դրվում, և այդ տեղից վճիտ աղբյուր է բխում։ Այստեղ կառուցվում է Խաչավանքի եկեղեցին։
Սուրբ Պատարագը մատուցելուց հետո Տեր Բենիամինը քարոզով դիմեց ներկաներին, տեղեկացրեց՝ Հայ Առաքելական եկեղեցին Սուրբ Խաչին նվիրված 4 տոն ունի, որից ամենակարևորը Խաչվերաց-Սբխաչն է։ Տերունական աղոթքով դիմեց առ Աստված, որ տերը զորավիգ լինի ազգին Հայոց, սահմանի զինվորին, որ մեր հայրենիքն է պաշտպանում։
Օրվա ընթացքում եկեղեցու բակում ՙԱշխարհի հայեր՚ բարեգործական հիմնադրամի կողմից կայացավ ՙԵղիցի լույս՚ համերգային ծրագիրը։ ՙԱշխարհի հայեր՚ Համերգին մասնակցեցին Ստեփանակերտի Շառլ Ազնավուրի անվ?ն մշակութային կենտրոնի ՙԱրցախի բալիկներ՚ երգի պարի համույթը։ Պարային կատարումներով հանդես եկավ Բերձորի արվեստի դպրոցի պարի խմբակը։
Ուխտավորների հետ էր նաև ԱՀ ԿԳՄՆ ազգային փոքրամասնությունների և կրոնի հարցերի բաժնի վարիչ Աշոտ Սարգսյանը։ Խոսելով Սուրբ Խաչի մասին՝ Ա?ա Սարգսյանը կարևորեց Խաչի աստվածային զորությունը։ ՙԱշխարհի հայեր՚ ՀԿ նախագահ Ա?ա Դանիելյանը զրույցի ընթացքում ասաց՝ 2012 թվականից են գործում, բացի բարեգործական ծրագրերից, զբաղվում են նաև հոգևոր անվտանգության խնդիրներով և ՙԵղիցի լույս՚ համերգային ծրագրով կազմակերպում են ուխտագնացություններ։ Այս տարի, կապված համավարակի հետ, ուխտագնացությունները գրեթե դադարեցրել էին, և սա առաջին նման միջոցառումներից է։ Կարևորեց, որ ուխտավորների կազմում տարբեր բնագավառների ներկայացուցիչներ են։
Համերգից հետո ուխտավորները Հակարի գետի ափին կազմակերպեցին հյուրասիրություն-մատաղ։