ՄԿՐՏՈՒԹՅՈՒՆՆ ՈՒՆԻ՞ ԱՎԵՏԱՐԱՆԱԿԱՆ ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

Հարցազրույց Ասկերանի Սբ Աստվածածին եկեղեցու հոգևոր հովիվ
Տեր Մեսրոպ քահանա Մկրտչյանի հետ

-Տեր Հայր, գի­տենք, որ փր­կու­թյան գոր­ծում խիստ կարևոր է մկր­տու­թյունն ու կնուն­քը։ Նախ կխնդ­րեինք մի փոքր պար­զա­պա­նեիք, թե ի՞նչ է մկր­տու­թյու­նը և ի՞նչ է կնուն­քը։
-Սի­րե­լի գի­տա­կից հայ­րե­նա­կից­ներ, մինչև հար­ցե­րին անդ­րա­դառ­նա­լը, ու­զում եմ մի բան հս­տակ ամ­րագ­րենք, որ 15-րդ դարում կաթոլիկ եկեղեցու տրոհման ու բաժանման արդյունքում առաջացած բողոքական հարանվանությունները և անցած հարյուրամայաների ընթացքում այդ հարանվանություններից, կրկին տրոհման արդյունքում ծնունդ առած բազմաթիվ ինքնահռչակ "եկեղեցիները" և նրանց "առաջնորդները" որևէ տարրական և բարոյական իրավունք չունեն դատավորի դիրքից Հայ Առաքելական եկեղեցուն մեղադրել առաքելաավանդ քրիստոնեական ճշմարտությունների խեղաթյուրման և աղավաղման մեջ: Մեր Մայր Եկեղեցին կանգնած է Նախնի եկեղեցու ակունքներում:
Դառ­նա­լով հար­ցին, թե, ար­դյոք, մկր­տու­թյունն ու­նի՞ ա­վե­տա­րա­նա­կան հիմ­նա­վո­րում, բե­րենք 2 հա­մար­ Ա­վե­տա­րա­նից. Հովհ. 3։3-5 հա­մար­նե­րում մեր Տե­րը հս­տակ ա­սում է, որ մկր­տու­թյու­նը պար­տա­դիր պայ­ման է փր­կու­թյան հա­մար։ Ա­հա և այդ դր­վա­գը.
«Յի­սուս պա­տաս­խա­նեց եւ ա­սաց նրան. «Ճշ­մա­րիտ, ճշ­մա­րիտ եմ ա­սում քեզ, ե­թէ մէ­կը վերս­տին չծ­նուի, չի կա­րող Աստ­ծու ար­քա­յու­թիւ­նը տես­նել»»։ Նի­կո­դե­մո­սը նրան ա­սաց. «Ինչ­պէ՞ս կա­րող է ծնուել մի մարդ, որ ծեր է. մի՞­թէ կա­րե­լի է իր մօր ո­րո­վայ­նը կր­կին ան­գամ մտ­նել ու ծնուել»։ Յի­սուս պա­տաս­խան տուեց եւ ա­սաց. «Ճշ­մա­րիտ, ճշ­մա­րիտ եմ ա­սում քեզ, ե­թէ մէ­կը ջրից ու Հո­գուց չծ­նուի, չի կա­րող Աստ­ծու ար­քա­յու­թիւ­նը մտ­նել»։
Հա­ջորդ հա­մա­րը Գործք Ա­ռա­քե­լո­ցի 2-րդ գլ­խում է, որ­տեղ Ա­ռա­քյալ­նե­րը Հո­գե­գալս­տից հե­տո երբ ստա­նում են Սուրբ Հո­գուն, Ո­րը նրանց վրա է իջ­նում հրե­ղեն լե­զու­նե­րի տես­քով, Ե­րու­սա­ղե­մում տար­բեր ազ­գե­րից հա­վաք­ված մարդ­կանց, նրան­ցից յու­րա­քան­չյու­րի լե­զու­նե­րով ու բար­բա­ռով են սկ­սում ա­վե­տա­րա­նել, ո­րից հե­տո, երբ մար­դիկ հարց­նում էին, թե ինչ պետք է ա­նեն, Պետ­րոս Ա­ռա­քյա­լը հս­տակ ա­սում է, որ պետք է ա­պաշ­խա­րել ու մկրտ­վել Հի­սուս Քրիս­տո­սի ա­նու­նով։

- Բուռն բա­նա­վե­ճեր են ըն­թա­նում այն մա­սին, թե իբր չի կա­րե­լի մա­նուկ­նե­րին մկր­տել, ո­րով­հետև նրանք չեն գի­տակ­ցում։ Բայց չէ՞ որ մենք էլ, չնա­յած հա­սուն ենք ար­դեն, բայց շատ քիչ բան ենք հաս­կա­նում, թե ինչ է կա­տար­վում այդ խոր­հր­դի ժա­մա­նակ։
-Ման­կամ­կր­տու­թյու­նը նույն­պես ու­նի աստ­վա­ծաշն­չյան հիմ­նա­վո­րում։ Նի­կո­դե­մո­սի հետ Քրիս­տո­սի զրույ­ցի մեջ, ո­րի մա­սին խո­սե­ցինք ար­դեն, աս­վեց, որ Աստ­ծո Ար­քա­յու­թյուն մտ­նե­լու հա­մար պար­տա­դիր պայ­ման է մկր­տու­թյու­նը։ Այս­տեղ Տեր Հի­սու­սը չա­սաց, թե մկր­տու­թյու­նը միայն չա­փա­հաս­նե­րին է վե­րա­բե­րում։
Փոր­ձենք փոքր-ինչ ըն­դար­ձա­կել թե­ման. «Գործք Ա­ռա­քե­լոց»-ում շատ օ­րի­նակ­ներ կան, որ ամ­բող­ջա­կան ըն­տա­նիք­ներ են մկրտ­վել և, ան­հե­թե­թու­թյուն կլի­ներ մտա­ծել, թե այդ ըն­տա­նիք­նե­րը միայն չա­փա­հաս մարդ­կան­ցից էր կազմ­ված։ 50-րդ սաղ­մո­սում Դա­վիթ մար­գա­րեն ա­սում է. «Ա­նօ­րէ­նու­թեամբ յղիա­ցաւ եւ մեղ­քե­րի մէջ ծնեց ինձ մայրն իմ»։ Պարզ է, որ ա­դա­մա­կան մեղ­քը ժա­ռան­գում ենք մեր ծնն­դով, ուս­տի ծն­վե­լու օ­րից բո­լորս էլ կրում ենք մեղ­քի մա­հա­բեր չար սեր­մե­րը, ո­րոնք մար­դուն կոր­ծան­ման են տա­նում։ Մկր­տու­թյան խոր­հր­դի ի­մաս­տը հենց այդ ա­դա­մա­կան մեղ­քից մաքր­վելն ու ա­զատ­վելն է, ինչպես նաև Սուրբ Հո­գու կե­նա­րար սեր­մե­րի սեր­մա­նու­մը, ո­րոնք ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քում ծլում և ա­ճում են։ Ուս­տի տրա­մա­բա­նա­կան է, որ ման­կան մկր­տե­լը պար­տա­դիր է։ Ինչ մնում է այն պնդ­մա­նը, որ մա­նու­կը գի­տա­կից չէ, չի հաս­կա­նում աստ­վա­ծա­յին խո­րին խոր­հուրդ­նե­րը, հի­շենք հինկ­տա­կա­րա­նյան թլ­պա­տու­թյան օ­րեն­քի օ­րի­նա­կը, երբ մա­նուկ­նե­րին թլ­պա­տում էին 8 օ­րա­կա­նում, ին­չը քրիս­տո­նեա­կան մկր­տու­թյան նա­խօ­րի­նակն է։ Եվ նշա­նա­կու­թյուն չու­ներ ե­րե­խան հաս­կա­նում է, թե՝ ոչ։ Սա ուխտ էր Աստ­ծո և Նրա ժո­ղովր­դի միջև։
-Եվ վեր­ջին հարցն այս թե­մա­յի վե­րա­բե­րյալ. վեր­ջերս տե­սա­նյու­թե­րի ենք հան­դի­պել, որ­տեղ ռուս ուղ­ղա­փառ ե­կե­ղե­ցու հոգևո­րա­կա­ննե­րը գե­տի մեջ ըն­կղ­մամբ են կա­տա­րում մկր­տու­թյու­նը։ Ար­դյո՞ք դա սո­վո­րա­կան երևույթ է, թե՞ ուղ­ղա­կի եր­բեմն են դի­մում այդ մե­թո­դին։ Եվ մենք ին­չու՞ չենք հի­մա պա­հում մկր­տու­թյան այդ հին ձևը, հատ­կա­պես, որ դրա պատ­ճա­ռով մեր բո­ղո­քա­կան եղ­բայր­ներն ու քույ­րե­րը, սկզբ­նա­կան, ա­ռա­քե­լա­կան մկր­տու­թյան այդ կեր­պից մեզ շեղ­ված են ան­վա­նում։
-Բո­ղո­քա­կան շատ հա­րան­վա­նու­թյուն­ներ, ա­ռա­ջին հա­յաց­քից, թվում է, պահ­պա­նում են ա­ռա­ջին քրիս­տո­նեա­կան ա­վան­դու­թյուն­նե­րը, բայց պետք է ար­ձա­նագ­րենք, որ թե՛ Ա­վե­տա­րան­նե­րում, թե՛ ա­ռա­քյալ­նե­րի գոր­ծե­րում, չենք հան­դի­պում օ­րի­նակ­նե­րի, որ­տեղ մկր­տու­թյուն­ներն իբրև թե միայն կա­տար­վում էին գե­տե­րի մեջ կամ ա­վա­զան­նե­րում։ Ո­րոշ դեպ­քե­րում այն կա­տար­վում էր ուղ­ղա­կի Սուրբ Հո­գու էջ­քով, ո­րից հե­տո էր միայն հանձ­նա­րար­վում ջրի մկր­տու­թյուն ա­նել։ Ո­րոշ դեպ­քե­րում կա­տար­վում էր ջրի և ա­ռա­քյալ­նե­րի ձեռ­նադր­ման մի­ջո­ցով, երբ ջրով մկրտ­վե­լուց հե­տո, ա­ռա­քյալ­նե­րի ձեռ­նադր­մամբ մկրտ­վում էին Սուրբ Հո­գով։ Հա­ճախ դա կա­տար­վում էր հա­մայ­նք­նե­րում, տնե­րում, աղ­բյուր­նե­րի մոտ, այ­սինքն՝ այն­տեղ, որ­տեղ ջուր կար, հար­մար էր ու մատ­չե­լի։ Մենք չենք մեր­ժում մկր­տու­թյան այն տե­սա­կը, որ կա­տար­վում է գե­տե­րում, մենք նույն­պես ու­նե­ցել ենք գե­տե­րում մկր­տու­թյուն­ներ, ին­չը, սա­կայն տա­րա­ծում չու­նե­ցավ։ Գա­լով ուղ­ղա­փառ ե­կե­ղե­ցուն, ո­րը ժա­մա­նակ առ ժա­մա­նակ նման մկր­տու­թյուն է կա­տա­րում, ա­վե­լի շատ հան­դի­սա­վո­րու­թյան և հան­րայ­նաց­ման նպա­տա­կով է ար­վում։ Այս հար­ցում ևս մեր Մայր ե­կե­ղե­ցին չի շեղ­վել ու չի ա­ղա­վա­ղել մկր­տու­թյան նախ­նա­կան կեր­պը, ո­րը մեզ ա­վանդ­վել է ա­ռա­քյալ­նե­րի կող­մից։

Սոֆի ԲԱԲԱՅԱՆ